پزشکی قانونی از زاویه‌ای که تاکنون ندیده‌اید/ نگاهی به مستند «کاشف»

تهران- ایرنا- این روزها مستند داستانی «کاشف» در سایت خانه مستند اکران آنلاین شده است و برای اولین بار دوربین کنجکاو سینمای مستند به درون ساختار ناشناخته پزشکی قانونی رفته و تصویری متفاوت از آنچه در ذهن مردم وجود دارد را به تصویر کشیده است.

سوژه مستند کاشف بازپرسی است که در آخرین روز ماموریت کاری خود و قبل از بازنشستگی قراراست پرده از راز چندین پرونده بردارد و دوربین او را به عنوان راوی انتخاب کرده است. اما جدا از تمام نقاط قوت و ضعفی که هر اثر سینمایی می‌تواند داشته باشد نکته مهم در مستند کاشف نشان دادن بخشی از واقعیت پنهان سازمان پزشکی قانونی است که قبلا هرگز اینچنین نشان داده نشده است.

رفتن دوربین به درون اتاق تشریح پزشکی قانونی و نشان دادن شیوه کار کارشناسان این سازمان در نحوه تشخیص جرم موضوعی است که برای مخاطب تازگی دارد و پیش از آن در تمام موارد مشابهی که نام پزشکی قانونی مطرح شده مخاطب همواره موضوعات را در حد پیگیری اخبار از رسانه‌ها دنبال کرده و نشان دادن روند کار موضوعی است که تماشای کاشف را می‌تواند قابل تامل کند.

در همین مدت اخیر بارها و بارها نام پزشکی قانونی حداقل در مورد دو فوت ناگهانی آزاده نامداری مجری فقید تلویزیون و مثله شدن بابک خرمدین فیلمساز بارها و بارها شنیده شد و مردم در انتظار علت مرگ این دو چهره سرشناس توسط پزشکی قانونی بودند اما در مسند کاشف می‌بینیم که این کشف راز چگونه اتفاق می‌افتد.

روایت این مستند به هیچ وجه جنجالی نیست و پرونده مهمی را برای پرداختن به ابعاد مختلفش انتخاب نکرده، بلکه سوژه اصلی خود سازمان پزشکی قانونی است و فیلمساز قصد دارد با بازسازی برخی پرونده‌ها نشان دهد در لایه‌های زیرین این سازمان در کشف جرم چه اتفاقاتی رخ می‌دهد و اصلا کارکرد چنین سازمانی در نظام قضایی و حقوقی ایران چیست؟

کلمه پزشکی قانونی هنوز هم برای بسیاری مترادف تحویل اجساد تصادفی و بی‌هویت و یا تعیین میزان صدمه و دیه برای دریافت خسارت‌های ناشی از ضرب و شتم است اما یقینا همه حقیقت این سازمان این بخش از باور عمومی نیست و مستند کاشف هم با همه کاستی‌های روایی خود، قصد دارد همین موضوع را به مخاطب نشان دهد.

در بخش اول مستند می‌بینیم که یک پزشک برای بررسی صحنه جنایت و نظر کارشناسی در صحنه جرم حاضر و برای بررسی ابعاد دقیق جنایت دستور انتقال جسد به پزشکی قانونی را می‌دهد. موضوعی که احتمالا بارها و بارها در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف مشابه آنرا دیده‌ایم اما احتمالا کاشف برای مخاطب تازه پس از این سکانس که نوعی تیتراژ ابتدایی مستند هم محسوب می‌شود آغاز خواهد شد.

اما بخشی از معماهای پرونده‌های قضایی در جایی به نام مرکز تشخیص و آزمایشگاهی پزشکی قانونی حل می‌شوند و فیلمساز با انتخاب چند پرونده جذاب از بین میلیون‌ها پرونده‌ای که هر ساله به این سازمان ارجاع داده می‌شود،تلاش کرده تا در پرداختن به این بخش ناشناخته پزشکی قانونی هم بتواند جذابیت بصری در فیلمش ایجاد کند و هم مخاطب را با زوایای پنهان ساختمان خیابان بهشت تهران آشنا کند.

تالار تشریح پزشکی قانونی، واحد مرکزی معاینات پزشکی قانونی،آزمایشگاه ژنتیک و سرولوژی پزشکی قانونی،واحد معاینات روانپزشکی پزشکی قانونی بخش‌هایی از پزشکی قانونی هستند که در مستند چهل دقیقه‌ای به آنها پرداخته شده است و در جریان بررسی هر کدام از این بخش‌ها قصه‌ای از پرونده‌های مختلف نیز انتخاب و روایت شده‌اند.

سرنوشت کودکانی که مورد آزار و اذیت و ضرب و شتم قرار می‌گیرند، سرنوشت پلیسی که تیرش به خطا رفته و مجرم در مقام طلبکار قرار گرفته، دختران مورد تعرض قرار گرفته، سرباز وظیفه‌ای که به قتل رسیده و جسدش بعد از سال‌ها پیدا شده، زن بارداری که توسط شوهر معتادش به قتل رسیده، تازه عروسی که قربانی یک نقشه شوم شده و … قصه‌هایی هستند که از بین هزاران و شاید میلیون‌ها پرونده‌ای که هر ساله به پزشکی قانونی ارجاع داده می‌شوند برای روایت این مستند سینمایی انتخاب شده‌اند اما نکته قابل تامل در این است که این مستند تنها مثل یک نور باریک عمل می‌کند و در عمق هیچکدام از پرونده‌های مهیج و جنجالی سال‌های اخیر که در فضای رسانه‌ای نیز خبرساز شدند نمی‌رود.

با وجود اینکه مستند کاشف رسالت خود را تنها بر ارائه یک تصویر از لایه‌های زیرین پزشکی قانونی قراره داده و به هیچ پرونده عجیب و متفاوتی اشاره نمی‌کند اما ساخته شدن همین اثر هم می‌تواند مقدمه‌ای بر آثار عمیق‌تر درباره سازمانی باشد که به باور عمومی مهمترین کار آن تشریح و کالبدشکافی جسد است و اگر ساخت چنین مستندی مقدمه‌ای بر آثار عمیق و ساختارشکن بعدی باشد باید آنرا به فال نیک گرفت.

جهت اطلاع سریع از آخرین اخبار مستند، به رسانه های اجتماعی خانه مستند بپیوندید: