
اینجا فقط برای تشریح جنازهها نیست!/ در پزشکی قانونی چه میگذرد؟
حسین فریدون جاه کارگردان مستند سینمایی «کاشف» که به معرفی سازمان پزشکی قانونی پرداخته است، به ارایه توضیحاتی درباره این مستند پرداخت.
حسین فریدون جاه کارگردان مستند سینمایی «کاشف» همزمان با عرضه اینترنتی این مستند در گفتگو با خبرنگار مهر درباره آن اظهار داشت: این مستند درباره سازمان پزشکی قانونی است و کارکرد و اهمیت فعالیت این سازمان را روایت میکند. دلیل گرایشم به ساخت این مستند هم یکی علاقه شخصیام به فضای کارهای جنایی بود و هم اینکه سوژه نابی را پیدا کرده بودم که احساس کردم کمتر کسی برای مستندسازی سراغ این سازمان میرود چرا که بیشتر با مرگ دست و پنجه نرم میکند و عمده فعالیتش مرتبط با تحقیق روی مسائل پس از مرگ افراد است. به همین دلیل فیلمسازان خیلی به این حوزه ورود نکرده بودند، احساس کردم سوژه نابی برای کار کردن است و معتقدم ارزش داشت که کارکردهای این سازمان تبدیل به یک اثر تصویری شود.
وی ادامه داد: خیلیها پزشکی قانونی را صرفاً محلی برای تشریح جنازه افراد میدانند در حالی که اساساً اینگونه نیست و شاید تنها ۵ درصد کار این سازمان مربوط به تشریح اجساد باشد و الباقی وظایف آن مربوط به موضوعاتی کلیدی است که کمک بسیاری به برقراری عدالت در پروندههای مختلف میکند. تصمیمی که پزشکی قانونی درباره برخی پروندههای ارجاعی میگیرد، تأثیر مستقیم بر زندگی یک سری آدم درگیر در یک پرونده دارد و از این بابت فعالیتهای این سازمان بسیار حائز اهمیت است.
کارگردان «کاشف» درباره زاویه نگاه خود به سازمان پزشکی قانونی در این مستند هم توضیح داد: سختی مستندی که من ساختم از این بابت بود که تصمیم داشتم بخشهای مختلف سازمان پزشکی قانونی را تفکیک کنم. در واقعیت اینگونه نیست که هر بخش در این سازمان مستقلاً کار خودش را انجام دهد. فعالیت همه بخشهای این سازمان به نوعی در ارتباط با دیگر بخشهاست. مثلاً برای تعیین علت فوت یک فرد فوتشده، ابتدا جسد به سالن تشریح میرود تا از آن نمونهبرداری صورت بگیرد. بعد از آن نمونه موردنظر به آزمایشگاه منتقل میشود. بخشی از نمونه به بخش تشخیص هویت ارجاع میشود و همه اینها یک چرخه به هم پیوسته را تشکیل میدهد که همه بخشها با آن در ارتباط هستند. بر همین مبنا کلیت فیلم را به پنج بخش تقسیم کردم تا فعالیتهای سازمان را در این پنج بخش روایت کنم. برخی پروندهها و سوژههای خاصی که در فیلم مورد اشاره قرار میگیرد به یکی از این بخشها مرتبط میشود.
وی با اشاره به بازه زمانی چهار ماهه تولید این مستند، درباره چالشهای حقوقی مرتبط با مستندسازی از فعالیتهای سازمانی از جنس پزشکی قانونی هم گفت: از آنجایی که سروکله زدن با سیستم قانونی و قضائی کشور معمولاً حساسیتهایی به همراه دارد، هرکسی سراغ این فضا نمیآید. ما از ابتدا طرح مدنظر خود را آماده کردیم و بیش از ۱۰ جلسه درباره آن با مدیران ارشد سازمان و قوه قضائیه داشتیم تا اهمیت ساخت این مستند را جا بیندازیم. در این جلسات طرح را تشریح کردیم و در نهایت وقتی اعتمادشان جلب شد، راه برای ادامه تولید هموار شد.

این مستندساز درباره گرایش به سمت ستایش از فعالیتهای سازمان پزشکی قانونی در مستند «کاشف» هم تأکید کرد: من نه به دنبال چنین فضایی بودم نه در مراحل تولید چنین انتظاری مطرح شد. معتقدم اثر فعلی خودش بیانگر دیدگاه پشت خود هست و نیازی نیست از جایی مورد ستایش قرار بگیرد. اگر این مستند فیلم مفیدی باشد و هنری برای تولید آن خرج شده باشد، مخاطب متوجه آن خواهد شد. هدفم هم از ابتدا این بود که فعالیتهای سازمانی را که تا کنون کمتر به آن پرداخته شده است، به تصویر درآورم.
اینجا فقط برای تشریح جنازهها نیست!/ رازهایی که افشا میشوند
وی درباره تجربه مواجهه با مراجعان سازمان پزشکی قانونی در فرآیند ساخت این مستند هم گفت: بالغ بر ۳ هزار پرونده را من و نویسنده مستند مطالعه کردیم و مورد بررسی قرار دادیم تا از میان آن برخی پروندههایی را انتخاب کنیم که هم برای مخاطب بار دراماتیک داشته و هم قابل پخش باشد. طبیعتاً افرادی که به این سازمان مراجعه میکنند، افرادی با حال خوب و متعادل نیستند. افرادی هستند که به واسطه پرونده و مشکلی که برایشان پیش آمده به این فضا مراجعه میکنند اما از آنجا که نتیجه پرونده هم موضوعیت دارد، میتوانند در مواجهه با نتیجه نهایی خوشحال یا ناراحت باشند. افرادی که در این مستند من با آنها مواجه شدم، اکثراً از عملکرد سازمان رضایت داشتند و این محصول عدالتی است که در فرآیند بررسی این پروندهها در سازمان وجود دارد.
این کارگردان ادامه داد: به لحاظ محدودیتهای حقوقی، اسم حقیقی افراد را از پروندهها حذف میکردیم و به نوعی همه پروندهها در فیلم بازسازی شده هستند. سالانه حدود ۲ میلیون پرونده به سازمان پزشکی قانونی ارجاع داده میشود که پشت هر کدام داستانی است و فضای پروندههای آن محدود به چند موضوع خاص نیست.
فریدونجاه درباره تجربههای شخصی خود از مواجهه با پروندههای خاص در این مستند گفت: برخی پروندهها آنقدر پیچیده بود که پزشکی قانونی هم در مواجهه با آنها با چالش روبهرو شده بود. مثلاً پرونده قتل فردی که ابتدا به نظر میرسید به دلیل کهولت سن فوت کرده است اما در بررسیها مشخص شد فرزندانش برای رسیدن به ارث و میراث با فرو کردن شیای در گلو او را به قتل رساندهاند. خیلی از این موارد هست که بر اساس کالبدشکافیهای دقیق، واقعیتهایی عیان میشود.
وی افزود: فارغ از این مسائل، فضای حاکم بر سازمان پزشکی قانونی از نگاه من یک فضای کاملاً عملی بود. اولین باری که برای بازدید لوکیشن به سالن تشریح رفتم، با پیکر بیجانی مواجه شدم که برای دقایقی آن را تماشا کردم و به نوعی اولینبار بود که واقعیت مرگ را از نزدیک تجربه میکردم.
کارگردان مستند «کاشف» در پایان درباره جذابترین تجربهاش در فرآیند ساخت این مستند گفت: پروندههایی که با آنها مواجه میشدیم خیلی متنوع بود و سوژه برخی از آنها آنقدر جذابیت داشت که میشد در قالب یک فیلم سینمایی به آن پرداخت. از این بابت موضوعات متنوع و زیادی را در فرآیند ساخت این مستند تجربه کردم که انتخاب یک مورد خاص در میان آنها دشوار است.
جهت اطلاع سریع از آخرین اخبار مستند، به رسانه های اجتماعی خانه مستند بپیوندید:
نظرات کاربران

نگاهی به تاریخ یمن در مستند «مردان یمنی» پرس تیوی
25 اردیبهشت 1401
اعلام اسامی نامزدهای نهایی دو بخش جشنواره ملی مستند رادیویی «پژواک»
25 اردیبهشت 1401
زندگی 6 مادر شهید سوژه «رخ مادر» شد/ رونمایی از پوستر مجموعه مستند
25 اردیبهشت 1401خبرهای مشابه

نگاهی به تاریخ یمن در مستند «مردان یمنی» پرس تیوی
به گزارش سایت خانه مستند، مستند «مردان یمنی» به کارگردانی محمد بنکدار تاریخ و ریشههای یمن و تاثیر آن در روابط امروزی این کشور با کشورهای همسایه و منطقه را مورد واکاوی قرار...

اعلام اسامی نامزدهای نهایی دو بخش جشنواره ملی مستند رادیویی «پژواک»
به گزارش سایت خانه مستند، با نزدیک شدن به زمان برگزاری نخستین جشنواره ملی مستند رادیویی «پژواک»، اسامی ده نامزد نهایی بخش گزارشی و روایی جشنواره اعلام...

زندگی 6 مادر شهید سوژه «رخ مادر» شد/ رونمایی از پوستر مجموعه مستند
پوستر مجموعه مستند «رخ مادر» به تهیهکنندگی امیرحسین اکاتی که به زندگی مادران شهدا میپردازد، رونمایی...

همکاری سازمان سینمایی و بنیاد شهید برای برای ساخت آثار سینمایی و مستند
به گزارش سایت خانه مستند به نقل از روابط عمومی سازمان سینمایی، محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی در نشست مشترکی با امیرحسین قاضی زاده هاشمی رییس بنیاد شهید و...

مستند «روزهای بیخبری» در راه ایتالیا/ روایت بازماندهای 84 ساله
مستند روزهای بیخبری به کارگردانی ابوالفضل تاجیک و تهیه کنندگی مهدی مطهر در بخش رسمی و رقابتی جشنواره چفالو 2022 ایتالیا پذیرفته شده...

هیات مدیره جدید انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند معرفی شدند
به گزارش سایت خانه مستند به نقل از انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند، در اولین نشست هیات مدیره جدید انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند رئیس، نائب رئیس، دبیر، خزانه دار و سخنگوی انجمن معرفی...

اکران آنلاین «قوس الکتریکی» به مناسبت هفته معلم / روایتی از سیستم غلط آموزشی
مستند «قوس الکتریکی» تولید شده در خانه مستند، به مناسبت هفته معلم به صورت رایگان اکران آنلاین خود را آغاز...

در قالب اکران آنلاین؛ «موج شکن» از دهم اردیبهشت اکران میشود/ روایتی متفاوت از خلیج فارس
مستند موج شکن از تولیدات خانه مستند به مناسبت روز ملی خلیج فارس از دهم اردیبهشت ماه، اکران آنلاین خود را آغاز...

اکران رایگان «شهر زنده» در هفته جهانی زمین پاک
به گزارش سایت خانه مستند، شهردار منطقه ۱۹ از اکران رایگان فیلم مستند «شهر زنده» در این منطقه به مناسبت پاسداشت هفته جهانی زمین پاک و تدارک برنامه های متنوع محیط زیستی خبر...