نقدی بر فیلم های «زمان» و «فقدان» در روز دوم جشنواره سینما حقیقت

مستندهای «زمان» به کارگردانی «ماریا ماوتی» و تهیه کنندگی «مهدی مطهر و «فقدان» به کارگردانی «فاطمه ذوالفقاری» و تهیه کنندگی «مهدی مطهر» در دومین روز از دوازدهمین جشنواره سینما حقیقت در سینما چارسوی تهران به نمایش درآمدند و با استقبال خوبی مواجه شدند.

در ادامه نقد «محسن جعفری راد» را درباره این دو فیلم که در سایت سینما سینما منتشر شده است، می خوانید:

زمان (ساخته ماریا ماوتی) / غافلگیرکننده و تماشایی

یک مستند مشاهده گرانه با کیفیتی خلاقانه. برگ برنده اش شیوه نزدیک شدن به سوژه است که سعی کرده نه زیاد نزدیک شود که موضع کارگردان، یک سویه و مطلق نگر تلقی شود و نه زیاد دور که جزئیات دراماتیزه واقعیت را از دست دهد. از شروع غافلگیر کننده اش که به عنوان یک «کاشت» استفاده دراماتیکی در پایان فیلم از آن می کند و «برداشت» استادانه ای رخ می دهد تا تصویرپردازی هایی که به شکل غیرمستقیم مفاهیم مورد نظرش را انتقال می دهد از جمله نمای ساختمان رو به رو و بچه هایی که بازی می کنند که در ذهنیت قهرمان داستان، جای خالی زندگی و فرزندان را تشدید می کند.

اما مهم ترین امتیاز مثبت فیلم، تشکیل زیرساخت برای معنازایی و تاویل پذیری است. معضلاتی مثل طلاق، مهاجرت و فقر فرهنگی نه به شکل مستقیم بلکه در زیرساخت تشکیل می شوند و در انتها مخاطب مثلا چه در رو به رو شدن با زنی که به کانادا مهاجرات کرده و چه در مواجهه با مادر زمان (قهرمان داستان ) برداشت های مختلفی می کند و شاید به زعم کارگردان، هر دو تحت تاثیر یک جامعه مردسالار هستند و جالب اینکه کارگردان، زن است و به هیچ وجه نگاه فمینستی و شعاری در فیلم دیده نمی شود. اینکه سوژه، قابلیت شعاردهی و صدور کردن بیانیه داشته باشد اما فیلمساز با روایتی حد نگه دار و به اندازه، شعور مخاطبش را دست بالا فرض کند و به این ترتیب امکان تاویل پذیری را برای او فراهم کند؛ دستاورد مهمی است.

مستند زمان تا پایان روز دوم جشنواره، به زعم نگارنده بهترین مستند است – در هر سه بخش جشنواره- و امیدوارم که تا پایان هم جزو بهترین ها باشد چرا که کارگردان خوش آتیه ای دارد.

فقدان (ساخته فاطمه ذوالفقاری)/ زندگی و دیگر هیچ

یک نگاه تازه نسبت به زلزله کرمانشاه؛ یک زن و شوهر که اعضای خانواده خود را از دست داده اند، آنها زیر آوار دنبال وسایل خانه خود می گردند و به تدریج همه را پیدا می کنند و در این میان، با شوخی و لبخند همه چیز را برگزار می کنند.

فیلم ابتدا با احساسات گرایی شروع می شود ولی به مرور موضع فیلمساز تاکید بر ادامه زندگی و ایجاد شادی و امید حتی از دل آوار و عواقب آن یعنی یاس و تلخی و نا امیدی است. تنها نقطه ضعف فیلم، اینجاست که فیلمساز مبهوت سوژه اش شده، مبهوت گفت و گوهای زن و شوهر جلوی دوربین و در این میان نگاه فیلمساز قابل شناسایی نیست. در واقع دخل و تصرفی در واقعیت نکرده و بیشتر خواسته یک گزارش تلوزیونی ارائه کند، اما به خاطر ایده بکرش،تماشای آن قابل توصیه است.

برای اطلاع و استفاده از سایر مطالب ما، به کانال تلگرام خانه مستند بپیوندید: