
ویرانی انسان در چهار قاب/ گزارش تصویری از اکران 4 فیلم از آثار خانه مستند در خانه وارطان
«مستند بحران» اصطلاحی است که در میان اصطلاحات سینمایی رایج در ایران کمتر ممکن است به آن بربخوریم و بعید است در تقسیمبندی ژانرهای سینمای مستند، نامی از آن بشنویم. شاید وجود واژه سهل و ممتنعی مانند «بحران» است که باعث میشود چنین اصطلاحی راحت سر زبان نچرخد و بنابراین کمتر کسی علاقه یا جرئت استفاده از آن را داشته باشد. به یک معنای واسع، هر اثر دراماتیک یا ادبی داستانی یا غیرروایی خود به خود به نوعی از بحران اشاره دارد، ولو این بحران در گوشههای ذهن یک انسان اتفاق بیفتد. اما به معنایی خاص که ظاهراً علاقهمندان به اصطلاح «مستند بحران» به آن نظر دارند، بحرانهایی عظیم و فراگیر در جامعه انسانی مانند جنگ، کشتارها، رویدادهای مرگبار بزرگ و حوادث طبیعی مانند زلزله و سونامی و سیل یا مبارزات مدنی در مقیاس کلان جلوی دوربین مستندسازی می روند که به این شاخه از مستند گرایش دارد.
نمایش اختصاصی چهار اثر سینمایی کوتاه و میان مدت در یکی از شبهای اواخر آبان 98 در خانه وارطان، بهانهای بود برای آشنایی بیشتر طرفداران سینمای مستند با زیرشاخه «مستند بحران». این چهار فیلم به تهیهکنندگی مهدی مطهر، هرکدام از زاویهای به ویرانی گوشهای از جامعه بشری نظری انداختهاند؛ سه فیلم به پیامدهای جنگ سوریه میپردازند و یکی دیگر به نام «فقدان» که همین هفته قرار است در سیودومین دوره جشنواره فیلم مستند ایدفا در آمستردام، بزرگترین و مهمترین رویداد سینمای مستند در سراسر جهان به نمایش درآید، درنگی است بر پیامدهای زلزلهای که دو سال پیش در سر پل ذهاب رخ داد و فاجعهای که بسیاری از آسیبدیدگان آن هنوز با بحرانش دستوپنجه نرم میکنند.
حلب، سکوت جنگ
امیر اصانلو در مستند سی دقیقهای «حلب، سکوت جنگ» تصویری آخر زمانی اما شاعرانه از شهری به دست میدهد که روزگاری از مهمترین شهرهای تاریخ و مراکز تمدن بشر بود و اکنون ویرانهای است و نمادی از ددمنشی بشر و ویرانگری قدرتطلبی و آز و ایدئولوژیهای شیطانی.
حدود یکصد نمای کمابیش ساکن و به دقت و به زیبایی قاببندی شده از گوشه و کنار شهر حلب سوریه، در ضرباهنگی گیرا و با همراهی افکتهای صوتی تأثیرگذار و نافذ، کنار هم چیده شدهاند. در این فضای ویران، پرنده پر نمی زند تا آخرین لحظه که پرواز پرندهها نوید بازگشت طبیعت و جبران نادانی بشر را میدهد.
شبیهسازی آقای زرد
راوی مستند کوتاه «شبیهسازی آقای زرد» به کارگردانی ماهان خمامیپور به ماجرای برخوردش با مردی همیشه زردپوش و همیشه خاموش و تنها اشاره میکند و روایات مختلفی که از علت این حال و وضع او وجود دارد. سکانسهای هولناک و دردناک و تکاندهنده نزدیک به آخر داستان فقط اشارهای است به اینکه چگونه احتمال دارد انسانی به چنین حالی در آید. در پایان باز هم پرندگان هستند که پیام میدهند امیدی برای رهایی بشریت از نابخردی وجود دارد.
سایههای روشن
زنان، قربانیان همیشگی جنگ، در این فیلم به کارگردانی حسین نشاطی از موضع قدرت، نه صرفا در مقام قربانی تصویر شدهاند. دختران و زنان سوری که در جنگ مردان خود را از دست دادهاند، در یک کارخانه تولید آب معدنی سعی دارند زندگی را به خود و جامعه بازگردانند. تلخی زندگی آنها در لفاف میان دو تصویر رؤیایی و شاعرانه ابتدا و انتهای «سایههای روشن» پوشانده شده که لحظاتی بعد از شروع فیلم درمییابیم چندان هم رؤیایی نیست.
فقدان
تصاویر خشن آوار بر جا مانده از زلزله سال 96 سرپل ذهاب، زخمی است که در قلب ملت ما همچنان باز مانده. فاطمه ذوالفقاری در نخستین روزهای پس از زلزله با خانوادهای همراه شده که با دست خالی به دنبال یادبودها و اشیای برجا مانده از زندگی گذشتهشان میگردند و در پایان کوهی از آوار را نشان میدهد که مردمانی بحرانزده از آن سرازیر میشوند. این اثر سینمایی 47 دقیقهای در جشنوارههای متعددی حضور پیدا کرده و تحسین شده است، از جمله در جشنواره فیلم شهر، سینما حقیقت و ایدفا.
به قلم: ساسان گلفر
روزنامه سازندگی
برای اطلاع و استفاده از سایر مطالب ما، به کانال تلگرام خانه مستند بپیوندید:
نظرات کاربران

جشنواره فیلمهای ورزشی میتواند مردمیتر برگزار شود
28 اردیبهشت 1401

نگاهی به تاریخ یمن در مستند «مردان یمنی» پرس تیوی
25 اردیبهشت 1401
اعلام اسامی نامزدهای نهایی دو بخش جشنواره ملی مستند رادیویی «پژواک»
25 اردیبهشت 1401خبرهای مشابه

جشنواره فیلمهای ورزشی میتواند مردمیتر برگزار شود
کارگردان فیلم «درخت زیتون سعد» تاکید کرد که امیدوارم برگزاری جشنواره فیلمهای ورزشی همچون موضوع آن در ادامه مردمیتر...

مدیر خانه مستند خبر داد؛ دوره جدید ارسال طرح به خانه مستند از خردادماه آغاز میشود/ حمایت ویژه از کار اولیها
دوره جدید ارسال طرح به خانه مستند از پنجم خردادماه در سایت این مرکز بازگشایی میشود و علاقهمندان و همچنین مستندسازان میتوانند طرحهای خود را در این سامانه ثبت...

نگاهی به تاریخ یمن در مستند «مردان یمنی» پرس تیوی
به گزارش سایت خانه مستند، مستند «مردان یمنی» به کارگردانی محمد بنکدار تاریخ و ریشههای یمن و تاثیر آن در روابط امروزی این کشور با کشورهای همسایه و منطقه را مورد واکاوی قرار...

اعلام اسامی نامزدهای نهایی دو بخش جشنواره ملی مستند رادیویی «پژواک»
به گزارش سایت خانه مستند، با نزدیک شدن به زمان برگزاری نخستین جشنواره ملی مستند رادیویی «پژواک»، اسامی ده نامزد نهایی بخش گزارشی و روایی جشنواره اعلام...

زندگی 6 مادر شهید سوژه «رخ مادر» شد/ رونمایی از پوستر مجموعه مستند
پوستر مجموعه مستند «رخ مادر» به تهیهکنندگی امیرحسین اکاتی که به زندگی مادران شهدا میپردازد، رونمایی...

همکاری سازمان سینمایی و بنیاد شهید برای برای ساخت آثار سینمایی و مستند
به گزارش سایت خانه مستند به نقل از روابط عمومی سازمان سینمایی، محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی در نشست مشترکی با امیرحسین قاضی زاده هاشمی رییس بنیاد شهید و...

مستند «روزهای بیخبری» در راه ایتالیا/ روایت بازماندهای 84 ساله
مستند روزهای بیخبری به کارگردانی ابوالفضل تاجیک و تهیه کنندگی مهدی مطهر در بخش رسمی و رقابتی جشنواره چفالو 2022 ایتالیا پذیرفته شده...

هیات مدیره جدید انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند معرفی شدند
به گزارش سایت خانه مستند به نقل از انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند، در اولین نشست هیات مدیره جدید انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند رئیس، نائب رئیس، دبیر، خزانه دار و سخنگوی انجمن معرفی...

اکران آنلاین «قوس الکتریکی» به مناسبت هفته معلم / روایتی از سیستم غلط آموزشی
مستند «قوس الکتریکی» تولید شده در خانه مستند، به مناسبت هفته معلم به صورت رایگان اکران آنلاین خود را آغاز...