صدای تازه یک مستند/ «رزم آرا، یک دوسیه مسکوت» اثر «احسان عمادی» و «حسام اسلامی»
«رزم‌آرا، یک دوسیه ی مسکوت» دومین همکارى احسان عمادى و حسام اسلامى در گونه مستندهاى تاریخى- آرشیوى است، یک مستند بلند که روایت‌گر دوران نخست‌وزیری سپهبد حاجی‌علی رزم‌آرا در ۱۳۲۹ است.
«رزم‌آرا، يك دوسيه مسكوت» ساخته احسان عمادى و به تهيه‌كنندگى حسام اسلامى را ماه گذشته در خانه سينما ديدم، در برنامه نمایش آثار منتخب نهمین «جشن مستقل سینمای مستند ایران». یک مستند بلند، که روایت‌گر دوران نخست‌وزیری سپهبد حاجی‌علی رزم‌آرا در 1329 است و ضمن بررسی دلایل قتل بحث‌برانگیز او از دریچه یک پرونده جنایی، به تعقیب ردپای بازیگران گوناگونی از شاه و دربار گرفته تا دکتر مصدق و آیت‌الله کاشانی و جبهه ملی و فدائیان اسلام در این رویداد می‌پردازد.
فيلمى قوى، خوش‌ساخت، و پرسش‌برانگيز كه از همين حالا توصيه مى‌كنم ديدنش را در جشنواره سينماحقيقت از دست ندهيد.
«رزم‌آرا، یک دوسيه ی مسكوت» دومين همكارى عمادى و اسلامى در گونه مستندهاى تاريخى- آرشيوى است. اين دو در سال ۱۳۹۴ نیز مستند «محاكمه» را با موضوع دادگاه مصدق ساخته‌اند.
«رزم‌آرا» – كه عجيب تأثير و عطر و بوى جذاب «جى. اف. كى» (اليور استون) را در آن حس مى‌كنم-، در نگاه من از چند جهت حائز اهميت است؛ اول از لحاظ صورى: استفاده عالى از آرشيو صوتىِ پروژه تاريخ شفاهى هاروارد (و چند پروژه تاریخ شفاهی دیگر)، جست‌وجوى اساسى در آرشيوهای عكس و فيلم و دقت بالا در استفاده از آنها (یعنی ديگر تصوير قيام سي‌ام تير به‌جاى كودتاى ٢٨ مرداد به كار نرفته، يا بالعكس؛ از اين دست اشتباهات رایج که در اغلب مستندهاى آرشيوى‌مان شاهدش هستیم)، انتخاب مناسب موسيقى و اجراى خوب گوينده گفتار در بيان متن‌هاى مختلف.
اما اهميت اصلى اين فيلم، در «پروبلماتيزه كردن» برهه‌اى حساس از تاريخ معاصر، و به دست دادن قرائتى متفاوت از كنش‌ها و رفتارهاى بازيگران سياسى آن روزگار است؛ بازيگرانى كه ذهن عادت‌زده‌ی اغلب‌مان (و ايضاً ذهن داعيه‌داران تاريخ و علوم سياسى)، سال‌هاست صف اشقيا و اولياى آن را با خطى قاطع و روشن ترسيم كرده است. عمادى اين صف را برهم مى‌زند، بى‌آن‌كه به دام يك دوقطبى‌سازى ديگر بيفتد.
پس از پايان فيلم، يكى از بينندگان (كه خود مستندساز و اهل قلم است)، با خطاب و عتاب شديد به عمادى مى‌گفت: «تو رسالتت اين بوده كه به سياست‌مدار آرمانى يك ملت و قهرمان چند نسل از ايرانى‌ها توهين كنى.» اين‌كه چرا او چنين گفت را زمانى متوجه مى‌شويد كه فيلم را ببينيد، اما من برانگيخته شدن چنين واكنشى را عين پيروزى براى اين فيلم مى‌دانم. زيرا فيلم از حد بازنمايي و بازگويى ساده‌ی آرای مورخين فراتر رفته، و به تعبير «بيل نيكولز» به يك «صدا» تبديل شده است؛ صدايى كه مى‌توانيم از آن بدمان بيايد، اما نمى‌توانيم منكر حضورش باشيم.
به قلم مهرداد فراهانی، مدرس و پژوهشگر سینمای مستند
منبع: خبرآنلاین
برای اطلاع و استفاده از سایر مطالب ما، به کانال تلگرام خانه مستند بپیوندید:
نظرات کاربران
فیلم‌های مستند و کوتاه در جشنواره فجر اکران می‌شوند
05 بهمن 1400
شبکه فرانس 24 مستند چاقوی زنجان را می سازد
03 بهمن 1400خبرهای مشابه
فیلم‌های مستند و کوتاه در جشنواره فجر اکران می‌شوند
مدیرکل روابط عمومی سازمان سینمایی گفت: فیلم‌های مستند و کوتاه در چهلمین جشنواره فیلم فجر اکران خواهند داشت اما زمان بندی دقیق نمایش آنها روز چهارشنبه اعلام...
مستند «پرواز بی بازگشت» برنده جایزه جشنواره پاکن/ اعلام اسامی برگزیدگان
مستند «پرواز بی بازگشت» به کارگردانی مسعود دهنوی و تهیه کنندگی احمد شفیعی، از تولیدات خانه مستند، جایزه سومین مستند جشنواره آنلاین فیلم کوتاه پاکن را دریافت کرد....
شبکه فرانس 24 مستند چاقوی زنجان را می سازد
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی زنجان گفت: «گروه مستندساز شبکه فرانس ۲۴ با همکاری معاونت صنایع‌دستی زنجان، مستندی از فن چاقوسازی سنتی در بازار تاریخی زنجان می‌سازد.» به...
مستندی درباره ارتباط نامتعارف ابراهیم گلستان و ژان لوک گدار
مستند «جمعه می‌بینمت» که به چگونگی ارتباط نامتعارف میان ابراهیم گلستان و ژان لوک گدار پرداخته به زودی در جشنواره برلین رونمایی...
راهیابی مستند «به کدامین گناه» به جشنواره زنان ترکیه
فیلم مستند « به کدامین گناه » به نویسندگی و کارگردانی «مریم ابراهیم وند» به بخش مستند پنجمین دوره «جشنواره بین المللی فیلم زنان» ترکیه راه...
تلاش های یک بانوی سرسخت گیلانی در مستند «سایه های سبز»
مستند «سایه های سبز»، روایت زنان تلاشگر و کارآفرین گیلانی به کارگردانی «محسن جعفری راد» و تهیه کنندگی «عطا پناهی» در رشت اکران...
اسامی آثار مستند پذیرفته شده در چهلمین جشنواره فیلم فجر، اعلام شد
براساس اعلام دبیرخانه چهلمین جشنواره فیلم فجر و هیات انتخاب بخش مستند جشنواره چهلم، فیلم‌های راه یافته به بخش سینمای مستند این دوره جشنواره اعلام...
«بی بی» از مجموعه مستند «یکی از ما» برنده فانوس جشنواره عمار شد
مستند یکی از ما 2 «بی بی» به کارگردانی امیر اطهر سهیلی و تهیه کنندگی عطا پناهی، برنده فانوس طلایی دوازدهمین جشنواره فیلم عمار شد. مراسم اختتامیه دوازدهمین جشنواره...
«شهر زیبای من» برنده پنجمین جشنواره بین المللی فیلم پرواز
مستند «شهر زیبای من» به کارگردانی الهام آقالری و تهیه کنندگی عطا پناهی، از آثار خانه مستند، برنده دیپلم افتخار بخش مستند پنجمین جشنواره بین المللی فیلم پرواز...
واکنش ها به مستند «۷۲ ساعت» ادامه دارد
با اکران مستند 72 ساعت در سایت های مختلف، واکنش ها به این مستند جذاب، همچنان ادامه...
داستان تلاش های حاج قاسم سلیمانی در کرمان و سیستان و بلوچستان/ یادداشتی بر مستند «آورتین»
مستند نیمه بلند «آورتین» به کارگردانی حسن وزیرزاده، مستندی درباره مسأله ناامنی در استان کرمان در اوایل دهه ی هفتاد می باشد. فیلم، راوی عملیات آورتین به فرماندهی حاج...
ماجرایی مشابه بمباران هیروشیما و ناکازاکی! / یادداشتی بر مستند «زندگی در آرشیو»
مستند زندگی در آرشیو به کارگردانی برهان احمدی، مستندی 43 دقیقه ای با موضوع قربانیان شیمیایی جنگ ایران و عراق است....