چرا «پیرمرد و خواننده» بهترین فیلم بخش شهید آوینی سینما حقیقت شد؟/ یادداشتی درباره مستند «پیرمرد و خواننده»

چرا «پیرمرد و خواننده» بهترین فیلم بخش شهید آوینی سینما حقیقت شد؟/ یادداشتی درباره مستند «پیرمرد و خواننده»

چرا «پیرمرد و خواننده» بهترین فیلم بخش شهید آوینی سینما حقیقت شد؟/ یادداشتی درباره مستند «پیرمرد و خواننده»
۳۰ آذر ۱۳۹۸

یکی از جذابیت‌های انکارنشدنی در ساخت مستند سوژه‌های بکر، دور از دسترس یا متناقض با احوالات کلی و فضاهای پیش‌ بینی‌ نشدنی است. سوژه مستند «پیرمرد وخواننده» ساخته امیر اصانلو، از این قاعده پیروی می‌کند.

تصور تولید و فروش لوازم آرایش، در شرایط جنگی، برای مخاطب (که بنا به شرایط جغرافیایی از فضای کشوری بحران‌زده که فیلم در آن ساخته شده، دور است)، سخت و تعجب‌آور است، اما درک و شور و شعور پیرمرد و فضای نوستالژیک ذهنی در مواجهه با زادگاهش حلب، جذاب و تماشایی خواهد بود. مستند نت‌های مسی یک رویا ساخته رضا فرهمند که در شرایطی این‌چنینی و در منطقه‌ای جنگ‌زده، رخ می‌دهد که کودکان فلسطینی برای برگزاری کنسرت موسیقی در سوریه، تمام تلاش خود را می‌کنند نیز همین موضوع را در ذهن متبادر می‌کند و از این منظر، تفاوت چندانی با پیرمرد و خواننده ندارد؛ با این تفاوت که در مستند دوم، بیان موجزتر، منجر به تأثیری عمیق‌تر بر بیینده می‌شود که در نت‌های مسی یک رویا این مهم، به گونه‌ای دیگر، محقق شده است.

علاوه بر به تصویر کشیدن دقیق این نکات در پیرمرد و خواننده، شیوه نمایش امیدی که در دل ابوعمر وجود دارد که او را وادار به رسیدگی به اتومبیل‌های اسقاط و خراب شده در شهر ویران‌شده حلب می‌کند، همچنین نیرویی که از درون، مشوّق او در تولید لوازم آرایش برای مردم مصیبت‌زده آن شهر است، به گونه‌ای است که به ذهن و روان مخاطب، نفوذ می‌کند و در زمان کوتاه ۳۳ دقیقه‌ای فیلم، به همراهی و همدلی با ابوعمر و دوستش در این مسیر، ختم می‌شود.

ابوعمر؛ صدای امید شهر حلب، به شمایل قهرمانی درآمده که هر چند در میان خرابه‌ها، عمری را سپری می‌کند و در اطرافش جز خرابی و ناامیدی و رنج و جنگ نمی‌بیند، بر آن است که با امید، دوست‌داشتنی‌ها و آرزوهایش را جامه عمل بپوشاند و از هیچ، همه چیز فراهم کند. این مستند، به تفسیر شمایلی افسانه‌ای، در ویرانه‌ای می‌پردازد که تلاش در بازآفرینی و تولید امید دارد؛ امیدی که مدت‌هاست از دل مردمان سرزمینش، رخت بربسته و بازگشتش، در گرو اتمام جنگ و بازسازی شهر و کشور است.

برای مخاطب و پیش از مواجهه با این مستند، تصور پیرمردی با ظاهری آراسته که خاک غبار از روی دستگاه گرامافون خود برمی‌دارد و عشق و علاقه‌اش به میهن، به حدی است که دائم از امید می‌گوید و زندگی‌اش را بر این مبنا نهاده، سخت و دیرباور است؛ اما امیر اصانلو، با کمک تدوین مدبرانه کامران جاهدی همچنین تصویربرداری هنرمندانه ضیا حاتمی، توانسته بیننده را بر این باور قدیمی که انسان با امید زنده است، برساند و گوشه‌ای از احوالات ابوعمر را به تصویر بکشد. در این بین، کاوه فیروز، با ارکستراسیون جذاب و بهره‌گیری از توانایی‌های ساز ویلنسل و آلتو، توانسته در ایجاد فضایی تأثرانگیز و حزن‌آور و در عین حال، پر تلاطم و خروشان، موفق عمل کند و با کمک دیرندهای طولانی در قطعات، حال و هوایی نوستالژیک، به فیلم بدهد.

مستند پیرمرد و خواننده در بخش جایزه شهید آوینی سیزدهمین جشنواره سینماحقیقت به نمایش درآمد. این جشنواره از ۱۸ تا ۲۵ آبان در پردیس سینمایی چارسو به عنوان کاخ اصلی جشنواره و موزه سینما به دبیری محمد حمیدی‌مقدم برپا شد.

جایزه شهید آوینی، ویژه‌ نمایش و تقدیر از فیلم‌های مستند منتخب حوزه‌ انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مقاومت در منطقه به عنوان بخش‌ ویژه‌ جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت برگزار می شود و امسال ۲۹ فیلم در آن شرکت داشتند و داوری این بخش به عهده محمدمهدی طباطبایی نژاد، مسعود فراستی و مهدی قربان‌پور بوده است.

مستند «پیرمرد و خواننده» به کارگردانی «امیر اصانلو» و تهیه کنندگی «مهدی مطهر» که در خانه مستند تولید شده، موفق شد امسال تندیس طلایی شهید آوینی را در جشنواره سینما حقیقت تصاحب کند.

به قلم: احسان طهماسبی

برای اطلاع و استفاده از سایر مطالب ما، به کانال تلگرام خانه مستند بپیوندید:

آیکون کانال تلگرام خانه مستند