مرد خاص… گزارش روزنامه همشهری درباره مستند «بوسه‌ای از ابومهدی»

در روز شهادت سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی مهندس و همراهانشان درحالی‌که همه در شوک به سر می‌بردند، مستندی تقریبا از تمام شبکه‌های تلویزیونی، در ساعت‌های مختلف پخش شد که رابطه 2فرمانده ایرانی و عراقی را همانند دو برادرهمراه، نشان می‌داد. مستند «سلفی با ابومهدی» گرچه قبلا نیز از تلویزیون پخش شده بود اما در روز شهادت معنایی دیگر داشت. حالا همان تیم در سالگرد فقدان حاج‌قاسم و ابومهدی مستندی دیگر را با فرم روایی جدیدی ساخته‌اند که در کنار شاعرانگی در روایت، به‌صورت وی‍ژه به شخصیت ابومهدی مهندس فرمانده حشد الشعبی عراق پرداخته است. مستندی خاص با تصاویری بی‌بدیل که بخشی از آن تاکنون منتشر نشده است.

جمال جعفر ابراهیمی که او را ابومهدی مهندس می‌خواندند، فرمانده حشدالشعبی عراق، کسی بود که در مستند سلفی با ابومهدی، به فارسی روان با لهجه عربی صحبت می‌کرد؛ او حالا در میان ما نیست و در مستند جدید -که به قول مهدی مطهر نویسنده و تهیه‌کننده مستند در امتداد سلفی با ابومهدی است- با همراه و یار حاج‌قاسم بهتر آشنا می‌شویم. او که از تهیه‌کنندگان مطرح سینمای مستند است درباره ساخت مستند «بوسه از ابومهدی» می‌گوید:« مستندسازی در عراق به‌خاطر بحث تردد برای زیارت خیلی ساده‌تر از مستندسازی در سوریه و یا مناطق دیگراست. از طرف دیگر با بدنه حشدالشعبی به‌خاطر فرهنگ همکاری و همراهی و اینکه برخی از فرماندهان آنها به زبان فارسی آشنا هستند بهتر می‌توانستیم ارتباط برقرار کنیم. به‌خاطر دفع شر داعش حضور در عملیات‌ برای گروه‌های مستند ساز مهیا بود. در همان زمان در مناطق مختلف ما به ابومهدی مهندس برخوردیم و او را دنبال کردیم. به‌خاطر وضعیت عملیات‌ مختلف صحبت کردن با او برایمان‌رؤیا شده بود. بالاخره به هم رسیدیم و به دلایلی که گفتم، بیشتر راه دادند و کار به جایی رسید که وحید فراهانی و سیدهاشم موسوی و بنده چند روز همراهش بودیم و دوربینمان او را دنبال می‌کرد. تصاویر زیادی در این چند روز از او گرفتیم که بخشی از آن در مستند «سلفی با ابومهدی» استفاده شد. از برخی دیگر هم که واقعا منحصر به فرد است در این مستند بهره‌بردیم. ضمن اینکه مدیریت اعلان حشد و دکتر علی خفاف از یاران ابومهدی و خانواده محترمشان نیز تصاویر خوبی در اختیارمان گذاشتند که از درون آن مستند «بوسه‌ای از ابومهدی» بیرون آمد. ضمن اینکه مشاوره و مشارکت فرزندان ابومهدی هم برای شناخت بهتر از او به ما خیلی کمک کرد.

در یک بحث کلی 2 مستند سلفی با ابومهدی و بوسه‌ای از ابومهدی را باید با هم دید چه آنکه منظومه‌ای متناوب از یک شخصیت خاص است.» لحن مستند بوسه‌ای از ابومهدی شاعرانه است به‌صورتی که در مستند از فرمی کار سختی است و شاید در یک نگاه کلی نتواند تصویر درستی از موضوع را ارائه دهد اما متن مستند و تصاویر آن تاحدود زیادی ابومهدی مهندس را نمایان‌تر کرده و شاید کسی که نمی‌شناختیم را به ما می‌ شناساند.

مهدی مطهر علاوه بر تهیه کنندگی این کار نویسنده متن هم است: «ابومهدی خیلی باحوصله بود و در کنار تعدد کارها و شاید سرشلوغی‌هایش موضوعات را کامل می‌گفت، وقت می‌گذاشت و کار را تا انجام نمی‌داد مثلا اگر کسی آنجا بود و باید با او حرف می‌زد، نیمه تمام رها نمی‌کرد. ما با شخصیت خاصی که در فیلم می‌بینید روبه‌رو هستیم که مثلا اگر رزمنده‌ای می‌خواهد با او عکس بگیرد کامل می‌ایستد تا در قابش واضح باشد. از نظر شخصی هم شاید کسی که خدا به او 4دختر داده است نوعی از مهربانی، ملاطفت خاص وعاطفه را در او می‌توانید ببینید که منحصر به فرد است.»

وحیدفراهانی، کارگردان مستند «سلفی با ابومهدی» و «بوسه‌ای از ابومهدی» درباره این 2مستند می‌گوید: «در عملیات فلوجه همراه ابومهدی بودیم. در کار سلفی ما یک هیجانی داشتیم که توانسته بودیم با او مصاحبه کنیم و حرف بزنیم. در واقع بحث ما این بود که او را به مخاطب بشناسانیم. بعد از پخش کار حدسم این بود که نتوانسته بودیم ابعاد شخصیت ابومهدی را بگوییم و شاید در کار بوسه از ابومهدی که بعد از شهادتش تولید شد، انگیزه ما این بود عمق شخصیت ایشان را نشان دهیم؛ یک جور احساس دین به عظمت این شخصیت والا بود. سر همین جنس روایت ما متفاوت است که در تصاویر مشهود است. جایی که او مثلا به سنگر رزمنده‌ها می‌رود و جای خواب و وضعیت سنگر را بازرسی می‌کند و یا با آدم‌های مختلف دیدار می‌کند و روحیات این دیدار از نظر معرفتی بسیار قابل مراجعه است. در مورد لحن شاعرانه بوسه از ابومهدی، شاید بخشی از آن برمی‌گردد به فقدان و هجرانی که بعد از شهادت او دچار شدیم. من عکس ابومهدی را روی میزم دارم و بارها خوابش را دیده‌ام. واقعا فکر می‌کنم هنوز زنده است و در میان رزمنده‌ها با آنها عکس می‌اندازد و صورتشان را می‌بوسد.»

وحید فراهانی، تدوینگر کار مستند هم است. او درباره لحن روایی فیلم تأکید می‌کند: «شهید ابومهدی در موضوع رسانه و کار رسانه‌ای بسیار تأکید داشت. یادم است یک شب بسیار خسته بود. ما برای تغییر فضا برای او بخشی از کارهای مستند خودمان را گذاشتیم تا ببیند. خیلی خوشش آمد و انرژی گرفت. و مصاحبه ما درحالی‌که ساعتی از شب گذشته بود شروع شد. بعد از مصاحبه در یک شرایط غیررسمی روی زمین نشست و دوباره برخی مسائل را که احساس کرد باید بگوید و در سؤالات ما نبود را گفت که در کار دوم یعنی بوسه‌ای از ابومهدی آمده است و از نظر روایی و تاریخی هم مهم هستند.»

مستند بوسه‌ای از ابومهدی به نویسندگی و تهیه‌کنندگی مهدی مطهر و کارگردانی وحید فراهانی این روزها از شبکه‌های مختلف عربی و بین‌المللی و تلویزیون ایران پخش می‌شود.