دست ما از تلویزیون پرتر و قدرت مانورمان بیشتر است/ گفت و گو با «مهدی مطهر» قائم مقام خانه مستند

قائم‌مقام خانه مستند انقلاب اسلامی معتقد است که این نهاد در ساخت مستند، انقلابی‌تر از سازمان صدا و سیما عمل می‌کند.

به گزارش سایت خانه مستند وبه نقل از خبرگزاری آنا، مهدی مطهر از پرکارترین تهیه‌کنندگان فیلم‌های مستند در سال‌های اخیر است. وی متولد ۱۳۶۴ در تهران، دارای کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی از دانشگاه امام صادق (ع) است و در حال حاضر به عنوان قائم‌مقام خانه مستند انقلاب اسلامی مشغول فعالیت است.

مهدی مطهر در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری آنا گفت: به لحاظ محتوایی، ما در مجموعه خانه مستند، خودمان را از سازمان صدا و سیما انقلابی‌تر می‌دانیم. به طوری که حتی به ترویج بعضی گفتمان‌ها در تلویزیون نقد داریم. صدا و سیما بیشتر ممیزی‌های ظاهری را اعمال می‌کند یا برخی مصاحبه‌ها را از برنامه‌ها بیرون می‌کشد. دست ما نسبت به تلویزیون پرتر است؛ قدرت مانورمان هم بیشتر است. اگر یک شبکه کار ما را پخش نکند، می‌توانیم آن را به شبکه دیگری بدهیم، چرا که ممیزی شبکه‌ها نیز با یکدیگر فرق دارد و به شدت سلیقه‌ای و متغیر است.

وی اظهار کرد: تولید مستند خوب، بخشی از یک چرخه است و اگر بخش‌های دیگر مغفول بماند تولیدات نمی‌تواند با شبکه‌های ماهواره‌ای همچون «من و تو» قابل مقایسه باشد. من منکر این نیستم که کار ما همچنان با تراز دنیا فاصله دارد. ما از همه بهتر ایرادات خود را می‌دانیم. شبکه‌داری، کار مهمی است و زوایای مهمی دارد. چه می‌شود که وقتی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی فوت می‌کند، «من و تو» و «بی‌بی‌سی» از ایشان فیلم دارند اما ما فقط می‌توانیم پلانی که آن مرحوم از رهبر معظم انقلاب تعریف می‌کند را بارها پخش کنیم.

قائم‌مقام خانه مستند انقلاب اسلامی عنوان کرد: مجموعه‌ای از موارد است که باعث می‌شود یک برنامه تلویزیونی، مؤثر واقع شود. اساساً رسانه‌های غیر از جمهوری اسلامی، چون در ظاهر ممیزی ندارد، برای مخاطب جذاب‌تر است، در صورتی که ممکن است به مراتب ممیزی‌های سنگین‌تری داشته باشد. شاید از نظر نبود حجاب، ترویج رقص و آواز و … برای مخاطب جذاب باشد، اما آیا در برنامه‌ای همچون «بفرمایید شام» می‌توان حرفی علیه اسراییل زد یا نقد جانانه‌ای به مدرنیته وارد کرد؟

وی فضای مجازی را بزرگ‌ترین تهدید برای شبکه‌های تلویزیونی و حتی شبکه‌های ماهواره‌‌ای دانست و گفت: اتفاقاً «من و تو» و «بی‌بی‌سی» به همین دلیل بیشتر با بحران مخاطب روبرو شدند تا صدا و سیمای ما. چرا که شبکه‌های ما از اول بحران مخاطب داشتند، اما ضریب مخاطب برای شبکه‌های ماهواره خیلی مهم‌تر است.

وی افزود: با همه این تفاسیر به نظر من سقوط مخاطب تلویزیون نسبت به سال‌های قبل کمتر شده است. از سوی دیگر بسیاری از مشکلات به ساختار صدا و سیما مربوط می‌شود که یک ساختار کند، حکومتی، سنگین و بدسلیقه دارد. می‌توان با یک یا دو شبکه، برنامه‌های پرمخاطب داشت و ما این برنامه‌ها را داریم، اما ۲۲ شبکه شبانه‌روز ۲۴ ساعته وجود دارد و هیچ جای دنیا نمی‌توان مدیریت مناسبی بر این تعداد شبکه داشت. همه کشورها یک شبکه رسمی و ملی دارند و سایر شبکه‌ها، خصوصی هستند.

قائم‌مقام خانه مستند انقلاب اسلامی ادامه داد: متأسفانه خیلی از مستندساز‌های ما نسبت به همه جنگ‌ها خنثی بودند. مستند‌سازهای ما برای ساخت برنامه به کنگو یا کشورهای غیرحاشیه‌ای نرفتند. به دورترین جایی که برای ساخت مستند سفر داشتند، جنگ در بوسنی بوده و به طور کلی ما مستندساز دوربین به دستی که این مدل کار انجام دهند کم داریم. حتی همین تعداد هم برای ساخت مستند جنگ به افغانستان رفتند؛ در حالی که کشوری همسایه بوده و کسی جلوی آنها را نمی‌گرفت، اما گویا دغدغه آن وجود نداشته است.

وی گفت: همین حالا هم از کشورها و رسانه‌های مختلف به وفور برای ساخت برنامه و تهیه خبر به کشوری همچون عراق می‌آیند، اما گویا این دغدغه در میان ما وجود ندارد. اتفاقات عراق و سوریه هم به دلیل نزدیکی به ما و هم به دلیل به وجود آمدن نسل جدید فیلمسازان جسور در فضای مستند، بحران معادلات و اتفاقات منطقه را جابه‌جا کرد و تغییر داد و حداقل در ایران در این زمینه برکت داشت.

مطهر عنوان کرد: در عراق برخلاف سوریه برخی محدودیت‌ها برای تولید مستند وجود ندارد و خود عراقی‌ها خیلی دست به دوربین هستند و آرشیوها و اطلاعاتشان را نیز در اختیار ما قرار دادند و حدود ۱۵۰ فیلم نیز ساخته شده. از این بین با قاطعیت می‌توانم بگویم که حدود ۸۰ فیلم درجه یک ساخته شده که قابلیت نمایش جهانی دارد، فیلم‌هایی همچون پل، بدون مرز عشق و … .

وی افزود: سازندگان این فیلم‌ها همه مخاطبان فیلم‌های سید مرتضی آوینی بودند، اما همگی بین ۲۵ تا ۳۵ سال سن دارند و در خطرناک‌ترین مناطق کار کردند. از ابتدای آغاز جنگ سوریه نیز به دلیل اینکه پرواز رسمی انجام نمی‌شد و فقط پرواز نظامی وجود داشت و امکان رفتن نداشتیم، حضور در این کشور خیلی پیچیده شد به طوری که بچه‌هایی بودند که حدود ۳۰ مستند در فضای رفت و آمد قاچاقی تهیه کردند، به طوری که از طریق ارتباط با بچه‌های عراق یا از مرز لبنان به صورت زمینی به سوریه می‌رفتند.

این مستندساز اظهار کرد: به طور کلی شهادت شهید هادی باغبانی، سخت‌گیری برای حضور فیلمبرداران در سوریه را افزایش داد. پس از شهادت ایشان، دوربینش به دست نیروهای تروریستی افتاد، آنها فیلم را به الجزیره فروختند و تصاویر به عنوان جنگ پنهان ایران در سوریه از شبکه های مختلف پخش شد. نهایتاً اینگونه جلوی حضور همه فیلمسازان و خبرنگاران گرفته شد. این در حالی است که در این وضعیت، انباشتی از سؤال‌های مختلف در ذهن ایرانیان شکل می‌گیرد و باید پاسخگوی آنها بود. فضای کار برای ما در سوریه باز است و همین باعث شد در کمتر از سه ماه بیش از ۳۰ مستند در میز تدوین داشته باشیم و ماهی حدود ۶ یا هفت کار آماده می‌کنیم که موضوعات مختلفی دارد.

مطهر افزود: ما در آنجا تنوع موضوعی زیادی داریم؛ از زندگی فردی به نام «بوشی» که یک آسایشگاه نگهداری از افراد معلول را داشته تا یک استاد موسیقی که حالا نگهبانی می‌کند و سرودهای انقلابی می‌سازد و البته حجم بالای خرابی‌ها در شهرهای مختلف از جمله حلب. درحال حاضر جایی در سوریه نیست که روی آن دست بگذاریم و نتوانیم فیلم بسازیم. تأکید من هم همیشه بر این است که این مستندها فقط کارکرد ایرانی نداشته بلکه از جنس مستندهایی باشد که تاریخ مصرف ندارد.

جهت اطلاع سریع از آخرین اخبار مستند، به رسانه های اجتماعی خانه مستند بپیوندید: