«پاییز پنجاه سالگی»، پیشنهادی دیدنی و اقتباسی برای سینمای مستند داستانی

مستند «پاییز پنجاه سالگی» را باید پیشنهادی دیدنی برای سینمای مستند داستانی ایران به شمار آورد که علاوه بر دوستداران سینمای مستند، مخاطبان عام را نیز در گیر می‌کند

 به گزارش سایت خانه مستند و به نقل از ستاد خبری شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت»، محسن اسلام‌زاده در ادامه دغدغه‌‌های استراتژیک خود در سینمای مستند که منتج به ساخت چند مستند درباره طالبان، اهل‌سنت، قذافی و سوریه شده است در اثر جدید خود با عنوان «پاییز پنجاه سالگی» به سراغ واکاوی ابعاد ناگفته و کمتر دیده‌شده زندگی و شخصیت حاج قاسم سلیمانی رفته که تفاوت‌هایی با دیگر آثار ساخته شده در این زمینه دارد.

پاییز پنجاه سالگی از معدود آثار اقتباسی در سینمای مستند است که برگرفته از کتابی با همین نام نوشته «فاطمه بهبودی» است که خاطرات مریم جمالی همسر شهید مدافع حرم محمد جمالی را به نگارش درآورده است. ازاین‌حیث و بهره‌مندی از ادبیات اقتباسی در سینمای مستند، می‌توان پاییز پنجاه سالگی را اتفاقی جریان‌ساز در سینمای مستند  داستانی ایران به شمار آورد اما امتیازات این فیلم تنها به اقتباس ادبی ختم نمی‌شود… .

شاید اصلی‌ترین امتیاز مستند مذکور، نوع روایت، ساختار و نحوه نزدیک‌شدن به سوژه که همان شخصیت حاج قاسم سلیمانی بوده، باشد چرا که کاراکتر سردار سلیمانی به دلیل ویژگی‌های متمایز و منحصربه‌فردی که دارد می‌تواند سوژه بسیاری از فیلم‌های داستانی و مستند باشد اما هدرندادن و استفاده درست از این سوژه ناب بحث دیگری است که به نظر می‌رسد اسلام‌زاده تمام سعی خود را کرده که این ایده ناب هدر نرود، به‌طوری‌که در مستند «پاییز پنجاه سالگی» مستندساز تلاش کرده فارغ از نگاه احساسی، شعارزده و ژورنالیستی ابعاد تازه‌ای از بینش، رفتار و سیاست‌های فرمانده سپاه قدس ایران را به نمایش درآورد.

برای این مهم اسلام‌زاده به سراغ گونه سینمایی تریلر رفته و در اثنای روایت یک داستان مستند با ابعاد اکشن و هیجان‌انگیز، نقش و حضور سردار سلیمانی را به نحوی زیرپوستی اما تاثیرگذار به تصویر کشیده است. این تمهید سینمایی فیلمساز و استفاده از شخصیت حاج قاسم در سایه و تصویر حضور پررنگ‌اش در فروکش‌کردن ناآرامی‌ها در جنوب شرق کشور به طور ناخودآگاه و غیرمستقیم شمایلی شجاعانه، سیاست‌مدارانه و توانگر از فرمانده سپاه ثارالله به مخاطب ارائه می‌دهد که تفاوت زیادی با آثار سطحی‌نگرانه و دم‌دستی این چنینی دارد که سعی دارد سلیمانی را در حد برخی تعاریف کلیشه‌ای از جمله مرد میدان، نابودگر داعش و مرد خستگی‌ناپذیر به تصویر در آورد.به نظر می‌رسد استفاده از منابع غنی ادبی و ترسیم سینمایی و دراماتیک اسطوره‌های ایرانی و اسلامی اصلی‌ترین و برجسته‌ترین راهکاری است که اسلام‌زاده در فیلم جدیدش به آن رسیده و این خط و مسیر می‌‌تواند برای دیگر فیلمسازان این حوزه بسیار مفید فایده باشد چراکه در سال‌های اخیر استفاده ابزاری و شعاری از برخی شخصیت‌‌ها و سوژه‌ها باعث تلف‌شدن و هدررفتن ظرفیت‌ بالای این افراد شده که متاسفانه این الگوی نادرست در سینمای داستانی و مستند فراوان تجربه شده است و نیاز به بازنگری دارد.

در مجموع مستند «پاییز پنجاه سالگی» را باید پیشنهادی دیدنی برای سینمای مستند داستانی ایران به شمار آورد که علاوه بر دوستداران سینمای مستند، مخاطبان عام را نیز در گیر می‌کند و می‌تواند برای قشر خاکستری که نسبت به شخصیت حاج قاسم سلیمانی شبهاتی دارند موثرباشد، اتفاقی که به نظر می‌رسد رسالت اصلی سینما یعنی دعوت به اندیشه‌ورزی و روحیه جستجوگری است.

به قلم: محمد تقی‌زاده

جهت اطلاع سریع از آخرین اخبار مستند، به رسانه های اجتماعی خانه مستند بپیوندید: