مستند «انحصار ورثه» حس «بگم بگم» ندارد

کارگردان مستند «انحصار ورثه» گفت: بسیار مراقب بودم که مرتضی آوینی در این فیلم، آسیب نبیند و اگر مسئله‌ای را بیان می‌کنم در کمال احترام بگویم و فیلم نوعی حس «بگم بگم» نداشته باشد.

به گزارش سایت خانه مستند و به نقل از خبرگزاری تسنیم، محمد علی شعبانی در کافه نقد اصفهان درباره مستند «انحصار ورثه» اظهار داشت: سرپل‌های یک تغییر را در این مستند دنبال کردیم، اگر قصه‌های خود را نگوییم انسان‌ها آن‌طور که دوست دارند حقایق را می‌گویند و نسل جوان ما که دنبال حقیقت است به این مسائل بسنده نمی‌کند، موضوع غزال علیزاده چندان جدی نبوده که بدون محافظه‌کاری در این فیلم اشاره نکرده‌ام.

وی درباره صحبت‌های به‌‌نورد، مجری بی بی سی درباره غزال علیزاده افزود: شهید آوینی در سال 72 به شهادت می‌رسد، غزال علیزاده برای کامران، تره هم خرد نمی‌کرد چه برسد به اینکه برای مرتضی آوینی که غرق در انقلاب شده خودکشی کند چراکه علیزاده به دلیل سرطان خودکشی می‌کند. انحصار ورثه در واقع حاصل مجموعه سؤالی است که از زندگی شهید آوینی داشتم.

کارگردان مستند «انحصار ورثه» عنوان کرد: همیشه در خانه پدری ما عکس معروف شهید آوینی بود و این سؤال برای من پیش می‌آمد که مرتضی آوینی در این عکس به چه چیز فکر می‌کند،به این دلیل که ایشان شخصیت بسیار بزرگی دارد.

وی تصریح کرد: کسی درد آوینی و دغدغه او را نداشت، خانواده شهید آوینی این فیلم را تأیید کرد. شاید به این دلیل که در این فیلم نشان می‌دهیم که بسیاری از افراد شعار سینه‌چاک بودن می‌دهند، در این فیلم قصد اینکه کسی را زیرسؤال ببرم را نداشتم و برایم تنها شهید مرتضی آوینی مهم بود.

شعبانی بیان کرد: بسیار مراقب بودم که مرتضی آوینی در این فیلم آسیب نبیند و اگر مسئله‌ای را بیان می‌کنم در کمال احترام بگویم و فیلم نوعی حس «بگم بگم» نداشته باشد، اسم نخست فیلم «تکرار قصه‌های تکراری» بود اما در نهایت به «انحصار ورثه» رسیدم، به این دلیل که حس می‌کردم بسیاری تنها مدعی سینه‌چاک بودن را دارند.

وی یادآور شد: اگر آقای آوینی را استعاره از یک قطار ببینیم انسان‌های مختلفی را در مقاطع مختلف می‌بینیم، شهید آوینی شخصی بود که بسیار دوید و برای زندگی ایشان سراغ تنها یک نفر نمی‌توان رفت، افراد بسیاری در لیست مصاحبه‌های ما بودند اما بسیاری از افراد، اطلاعات خودشان را در اختیار ما قرار ندادند.

کارگردان مستند «انحصار ورثه» اظهار داشت: روایت از این فرد بسیار سخت شده که نیاز به یک کاربلد دارید به این دلیل که بسیاری از افراد دروغ می‌گفتند و شما باید متوجه این دروغ می‌شدید، زمانی که با یک محتوای بسیار جدی مواجه هستید فرم برای شما در اولویت دوم قرار می‌گیرد و آن‌طور که باید ممکن است حتی فرم دوربین را اهمیت ندهید.

وی افزود: انسان‌های مختلف، روایت‌های خودشان را از آوینی دارند و فیلم‌ساز باید بسیار مراقب باشد که دروغ نگویند، در فیلم پس از تیتراژ با شخص شهید آوینی کار داریم و فیلم‌ساز بودن و روایت نو و عجیبی که از جنگ دارد را نشان می‌دهیم، در حیات ایشان کتاب جادو منتشر شد و چندان نتوانست آن را منتقل کند.

روایت فتح، روایتی فرامکانی و فرازمانی است

محسن حسام مظاهری، پژوهشگر مطالعات اجتماعی جنگ در ارتباط با این مستند، خاطرنشان کرد: روایت هیچگاه هم‌زمان نیست و زمانی اتفاق می‌افتد که از واقعیت دور شده‌ایم، به طور معمول پیرامون اشخاص نیز به همین صورت است که پس از مرگ فرد، روایت‌ها آغاز می‌شود، یکی از ویژگی‌های روایت اجزای مختلف آن است، روایت در خلأ شکل نمی‌گیرد.

وی تصریح کرد: آوینی در این روایت، شخصیتی است که ابعاد مختلفی دارد و شخصیتی تک‌بعدی ندارد، دشمن و دوست داشته و همین امروز نیز این مسئله وجود دارد، آوینی با روایت فتح برای جامعه عمومی شناخته شده و در جنگ راوی جنگ است، آوینی یک شخص منتقد به غرب بوده و به دنبال نقد تجدد و مدرنینه است که یک آوینی متفکر و فیلسوف را نشان می‌دهد که درباره مبانی نظری هنر صحبت می‌کند.

پژوهشگر مطالعات اجتماعی جنگ بیان کرد: آوینی هنرمند یک فرد آزاداندیش، فیلم‌ساز و اهل مدارا است، آوینی اهل تعارف نیست و با مبانی انقلاب، یک بسیجی سفت و سخت بوده که گرایش سیاسی مشخصی دارد و یک فرد انقلابی و ولایت‌مدار به شمار می‌رود، روایت ثابت نمی‌ماند و در مسیر زمان تحول می‌یابد.

وی اضافه کرد: این فیلم، نخستین روایت از شهید آوینی نیست و در آینده نیز باز هم خواهیم ساخت، تاکنون روایت منتقدانه از شهید آوینی کمتر داشته‌ایم، برای شناخت درست افراد باید صحبت‌های افراد در 2 روایت دهه 70 و امروز را مقایسه کنید که این افراد در آن زمان چگونه صحبت کرده‌اند و امروز در این مستند چه گفته‌اند.

مظاهری در پاسخ به سؤالی درباره اینکه چرا به شهید آوینی شهید اهل قلم گفته می‌شود، اظهار داشت: این برای من نیز سؤال است که چرا شهید اهل قلم می‌گویند و شاید بتوان ایشان را شهید اهل هنر دانست، از نظر شخصیت، آوینی و شریعتی بسیار شبیه هم هستند و شهید بهشتی درباره شریعتی گفته که این فرد جستجویی در مسیر شدن است و به نوعی می‌توان درباره شهید آوینی نیز این مسئله را بیان کرد.

برای اطلاع و استفاده از سایر مطالب ما، به کانال تلگرام خانه مستند بپیوندید: