گزارشی کوتاه از سوخت بری و فقر / یادداشتی درباره مستند «من زنده برگشتم»

مستند کوتاه «من زنده برگشتم» گزارشی تصویری است از مسأله ی سوخت بری در شهرستان سرباز از توابع استان سیستان و بلوچستان.

در طی مستند با یک مهندس عمران از اهالی منطقه آشنا می شویم که برای کسب درآمد به شغل های گوناگونی روی آورده و در زمینه های مختلف مهارت کسب کرده است، با این وجود به دلیل مشکلات اقتصادی به سوخت بری روی می آورد. در طول یکی از سفرهای او همراهش می شویم و در طی سفر با مسائل و مشکلات پیش روی این افراد، طریق معیشت و خطرات پیش روی این افراد برای کسب حداقل درآمد آشنایی پیدا می کنیم.

در دقایق ابتدایی مستند با حجم انبوهی از ماشین های سوخت بر مواجه می گردیم که نشان از وسعت و فراگیری اشتغال به سوخت بری در استان می باشد. فراگیری ای که ریشه های اقتصادی و پیامدهای اجتماعی آن، ضرورت مطالعه ای وسیع تر و دقیق تر را در این زمینه طلب می کند.

نکته ی دیگری که در این مستند بدان پرداخته شده، این است که امر قاچاق سوخت به مرز و سوخت بری، تنها مختص به افراد ساکن این استان نیست و جمعیت زیادی از استان های دیگر مانند کردستان، خراسان، آذربایجان، مازندران، بندرعباس و استان های دیگر نیز به این کار مشغولند. خود این امر نیز قابل مطالعه و بررسی ریشه ای بیشتر است.

مسأله ی بیکاری فارغ التحصیلان و عدم تطابق حرفه با تخصص افراد در کشور از مسائل دیگر پیش رو می باشد. جمعیت فعالی که با وجود تقاضا و جست و جو برای کار، قادر به یافتن فرصت های شغلی نیستند. امری که در استان سیستان و بلوچستان بیش از سایر استان ها به چشم می خورد. استانی که نرخ بیکاری در برخی مناطق آن حتی بین 40 تا 60 درصد برآورد گردیده است. استانی که در حدود سه میلیون نفر جمعیت دارد؛ با وجود این به دلیل فقر زیرساختی در زمینه ی صنعت و کشاورزی، مردم آن هیچ گونه مشارکتی در امر اقتصاد نداشته و از بیکاری و فقر ناشی از آن و پیامدهای اجتماعی و فرهنگی اش به شدت رنج می برند.

همانطور که می دانیم سوخت بری و قاچاق سوخت به مرز در استان، مسأله ی امروز و دیروز نیست. سال هاست که مردم بدلیل فقر و بیکاری به جابه جا کردن سوخت در این منطقه مشغول هستند. امری که مستند «من زنده برگشتم» نشان می دهد حتی با وجود خطرات و مشکلات سود قابل توجهی برای این افراد ندارد. اما در استانی که مردم از فقر ساختاری رنج می کشند و اکثر جمعیت آن امنیت غذایی نیز ندارند سود یک میلیون تومانی، ارزش ریسک سرمایه ی مالی و جانی شان را دارد.

درنهایت مستند «من زنده برگشتم» تنها گزارشی کوتاه از وضعیت عینی شغل سوخت بری در استان سیستان و بلوچستان است. تأکیدی دوباره بر وجود یک مسأله ی اجتماعی بسیار مهم که باید مورد مطالعات جدی و اقدامات زیرساختی قرار گیرد. باید دریابیم که عوامل ریشه ای شدن و تعمیق هر چه بیشتر بیکاری در این استان چیست؟ بازنگری برنامه های توسعه ی پایدار از ضروریات است. راهکارهایی در جهت رونق صنایع و کشاورزی و حل معضل بزرگ بی آبی در این استان از ضروریات است.

به قلم مریم بهزادپور، کارشناس علوم اجتماعی

جهت اطلاع سریع از آخرین اخبار مستند، به رسانه های اجتماعی خانه مستند بپیوندید: