وصالی و تیموری از نگاه «دستمال سرخ ‌ها»

محمد حسین‌آبادی: این حقیقتی غیرقابل انکار است که دفاع مقدس، دربرگیرنده گنجینه‌ای از سوژه‌های روایت‌نشده است که تا سال‌های سال می‌تواند الهام‌بخش ساخت آثار سینمایی، مستند و سریال در این حوزه شود. «دستمال سرخ‌ها» یکی از این سوژه‌هاست که توسط حنظله تاج‌الدینی از میان دریایی از سوژ‌ه‌های مرتبط با دفاع‌مقدس انتخاب شده تا برای نخستین‌بار در یک اثر تصویری به شکلی جدی به روایت مجاهدت علی‌اصغر وصالی و یارانش در جبهه مبارزه با دشمن بعثی و البته جنایت‌های گروهک منافقین پرداخته شود.

«دستمال سرخ‌ها» گروهی از رزمندگان دفاع‌مقدس بودند که به فرماندهی شهید وصالی از تهران روانه مریوان شده و بعد از آن به شهرهای دیگری مانند پاوه رفتند. گروهی که به یاد و احترام دوستان شهیدشان، دستمالی قرمز بر گردن می‌بستند تا نشان‌دهنده هم پیمانی آنها با یاران شهیدشان باشد؛ گروهی که شماری از آنها برای نخستین بار در مستند «دستمال سرخ‌ها» مقابل دوربین آمدند و از تجربه حضورشان در جنگ در قالب گروهی با عنوان «دستمال سرخ‌ها» گفتند.

تاج‌الدینی در این اثر پای صحبت برخی اعضای گروه دستمال سرخ‌ها نشسته و در جریان گفت‌وگو با آنها به چگونگی شکل گرفتن این گروه و همین‌طور ویژگی‌های شخصیتی ۲ فرمانده شاخص این گروه یعنی شهید علی‌اصغر وصالی و شهید علی تیموری پرداخته است؛ بازخوانی نسبتا کاملی از فعالیت‌های این گروه که در آن از آرشیو غنی تصاویر این گروه استفاده شده است. آرشیوی که به واسطه ارائه تصویری دست اول از این شهدا و البته بکر بودن موضوع دستمال سرخ‌ها- که در فیلم سینمایی «چ» ابراهیم حاتمی‌کیا به شکلی اجمالی به آنها پرداخته شده بود- دیدن این مستند را برای مخاطبان لذت‌بخش‌تر می‌کند.

البته شاید نقطه ضعف مستند را باید در محدود کردن روایت آن بر زندگی ۲ فرمانده آن یعنی علی‌اصغر وصالی و علی تیموری دانست. در واقع می‌توان این مستند را ادای دینی به این ۲ شهید والامقام دانست که در عین روایت قصه «دستمال سرخ‌ها» شرحی نسبتا مفصل بر فعالیت‌های این 2 شهید است. البته که نمی‌توان انتظار داشت در یک مستند سینمایی به تمام جزئیات فعالیت‌های گسترده چنین گروهی پرداخت اما واقعیت این است که «دستمال سرخ‌‎ها» بیشتر از اینکه روایتی جامع از فعالیت این گروه باشد، متمرکز بر زندگی ۲ اسطوره آن یعنی علی‌اصغر وصالی و علی تیموری است.

دیدن مستندی همچون «دستمال سرخ‌ها» بیشتر این نکته را در ذهن مخاطب تداعی می‌کند که چقدر جای خالی ساخت اثری نمایشی و سینمایی پیرامون این گروه در سینمای ما خالی است؛ روایتی به شدت دراماتیک از گروهی که در اتفاقات ویژه‌ای از تاریخ انقلاب حضور داشتند و کنش قهرمانانه آنها در موقعیت‌های مختلف، بهترین سوژه برای ساخت چندین اثر سینمایی خواهد بود. هر چند حاتمی‌کیا در «چ» تا حدی توانسته نسبت به این گروه به ویژه شخصیت منحصر‌به‌فرد و دوست‌داشتنی «شهید وصالی» ادای دین کند و بخشی از مهجوریت این شهید را در میان نسل جوان کاهش دهد اما هم دستمال‌ سرخ‌ها و هم خود علی‌اصغر وصالی و همچنین علی تیموری که بعد از او عهده‌دار فرماندهی این گروه شد، آنقدر قصه‌های جالبی دارند که می‌توان آثار متعددی در ارتباط با آنها ساخت.

مستند «دستمال سرخ‌ها» را که این روزها در سینماحقیقت به نمایش درآمده است باید فتح بابی برای ساخت مستندهای جدید در ارتباط با گروه‌های فعال و کمتر شناخته‌شده در دوران دفاع‌مقدس دانست که موفقیت و اقبال به آن می‌تواند راه را برای ساخت دیگر آثار نیز فراهم کند.

جهت اطلاع سریع از آخرین اخبار مستند، به رسانه های اجتماعی خانه مستند بپیوندید: