در نوزدهمین جشنواره «حقیقت»، مستندی به نمایش درآمد که با رویکردی تاریخ‌مند و اقتصادسیاسی، مناقشه بر سر جزایر تنب، بوموسی و سیری را بازخوانی می‌کند. این اثر نشان می‌دهد که مسئله حاکمیت بر این جزایر تنها یک اختلاف مرزی نیست، بلکه صحنه تلاقی منافع تجاری، امنیتی و ژئوپولیتیکی در طول بیش از یک قرن است. فیلم با طرح پرسش محوری «پرچم کی بالا است؟» توضیح می‌دهد که برتری در این مناقشه صرفاً با حضور نظامی تعریف نشده؛ گاهی سند مالکیت، گاهی نقشه‌های قدیمی و حتی نشانه‌های ساده‌ای مثل چرای دام، مبنای روایت‌سازی و ادعای مالکیت قرار گرفته است.

در این روایت، نقشه‌ها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دارایی‌های راهبردی معرفی می‌شوند؛ ابزارهایی که از دوره قاجار تا پهلوی اول و دوم و سپس جمهوری اسلامی، همواره نقش مهمی در طراحی سیاست امنیت ملی ایفا کرده‌اند. فیلم نشان می‌دهد چگونه بریتانیا مستقیم یا از طریق امارات و نهادهای عربی این چالش را زنده نگه داشته و آن را در قالب مذاکرات طولانی، گاه فرساینده و گاه فریبنده مدیریت کرده است.

مستند با نگاهی اقتصادسیاسی توضیح می‌دهد که هر مرحله از این مناقشه بر بستر منافع بزرگ‌تری شکل گرفته: مسیرهای تجاری، خطوط انرژی، کنترل تنگه و رقابت منطقه‌ای. این تصویر بزرگ‌تر است که نقش مذاکره را مهم می‌سازد؛ مذاکره‌ای که گاه از هر جنگی مؤثرتر عمل کرده و وزن واقعی قدرت را تعیین کرده است.

در جمع‌بندی، فیلم به مخاطب جهانی یادآوری می‌کند که مناقشه بر سر این جزایر حاصل بازیگری پیوسته قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است و مخالفان ایران در این مسیر از هیچ تلاشی فروگذار نکرده‌اند. پیام نهایی روشن است: در هر دوره و در هر دولت، منافع ملی باید در مرکز تصمیم‌گیری قرار گیرد و روایت‌سازی دقیق، استفاده هوشمندانه از اسناد و گفت‌وگوهای حساب‌شده، ابزارهای اصلی حفظ این منافع‌اند.

علی نیک بخت

مستندساز