گفت‌وگوی روزنامه فرهیختگان با مهدی مطهر (از تهیه‌کنندگان خانه مستند): خانه‌ای برای مستندسازان نترس

ساخت فیلم مستند همواره با فراز و نشیب‌های زیادی برای هنرمندان همراه بوده است. بسیاری از مستند‌سازان به دلایل مشکلات عدیده در این زمینه همچون نبود بودجه و کم‌توجهی صدا و سیما به تولید فیلم‌های باکیفیت، عدم پخش مناسب و… نمی‌توانند به سوژه‌های مورد علاقه خود در این بخش مهجور سیما و سینمای ایران بپردازند و مجبور به کناره‌گیری از این کار می‌شوند.

با این وجود در سال‌های گذشته با قوت گرفتن فعالیت‌های شبکه مستند سیما و راه‌اندازی مراکز متعددی که مستندسازان را حمایت می‌کند، شاهد رشد قابل توجهی در زمینه تولیدات فیلم مستند هستیم.

خانه مستند انقلاب اسلامی هم یکی از مراکزی است که به کمک مستندسازان آمده و تولیدات انبوهی را با موضوعاتی که تاکنون به آنها کمتر پرداخته شده است، تهیه کرده تا از شبکه‌های مختلف سیما پخش شود. خیلی از آثار این مرکز پس از پخش در تلویزیون مورد استقبال قرار گرفته‌اند به‌طوری‌که با درخواست مخاطبان این مستندها به مجموعه‌های چند قسمتی تبدیل شده‌اند. تاکنون تولیدات خانه مستند انقلاب اسلامی در جشنواره‌های مختلفی پذیرفته شده و برنده جایزه شده است.

در‌باره خانه مستند و چگونگی شکل‌گیری آن با مهدی مطهر یکی از تهیه‌کنندگان این مرکز به گفت‌وگو نشسته‌ایم:

خانه مستند از چه سالی تشکیل شده است؟

خانه مستند از سال 91 تشکیل شده است. در این مرکز گروهی از مستند‌سازان برای تهیه و تولید مستند‌هایی که در موضوعات گفتمانی انقلاب باشد دور هم جمع شده‌اند. البته ما صرفا با آدم‌های شناخته‌شده و سرشناس که در این زمینه فعالیت داشته‌اند کار نمی‌کنیم. ما با گروه‌ بزرگی از مستندسازان جوان و مستعد در زمینه موضوعات و مضامین جدید که با توجه به مقتضیات زمان، تهیه و تولید می‌شوند کار می‌کنیم. خانه مستند مجموعه‌ای مستقل است که با مدیریت حسین افشار اداره می‌شود ولی با جاهای مختلفی از جمله شبکه افق، سازمان اوج و… کار می‌کند.

تاکنون آثار متعددی از خانه مستند در کانال‌های مختلف صدا و سیما پخش شده که مورد استقبال عموم قرار گرفته است. آثار خانه مستند در جشنواره‌های فیلم مستند هم حضور دارد؟ می‌توانید چند نمونه از آثار موفق‌تان در این زمینه را معرفی کنید؟

مجموعه کارهای خانه مستند در خیلی از جشنواره‌ها پذیرفته شده و شرکت کرده است. ولی دو مستند خیلی معروف از خانه مستند که در جشنواره‌ها مورد استقبال قرار گرفت مستند «لطفا بوق بزنید» برگزیده جشنواره حقیقت و فیلم «ملاقات با داعش» برگزیده جشنواره عمار هستند. مجموعه فیلم‌های خانه مستند درباره استرالیا هم از دیگر آثار برگزیده ماست که در جشنواره فیلم‌های کوتاه موفق بود. ما بیش از 500 مستند 5 دقیقه‌ای تا 50 دقیقه‌ای در طول این چهار سال فعالیت‌مان تولید کرده‌ایم.

هدف از تشکیل خانه مستند چه بود؟

هدف ما تهیه و تولید فیلم‌های مستند درباره مضامینی بود که خیلی از گروه‌های مستند‌سازی، ‌انگیزه یا توان ورود به آن را ندارند. مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در تولید مستندهایی با مضامین تجربی و هنری علاقه نشان می‌دهد. تلویزیون هم اگر در آثارش به موضوعات اجتماعی یا منطقه پرداخته است، یک مقدار ناقص و کم‌توان ظاهر شده است. ولی خانه مستند تلاش کرده با تولیدات خوب و دارای روایت‌های به‌روز و دقیق به مضامین مختلف اجتماعی و به‌خصوص مسائل منطقه و مسائلی که در مورد جمهوری اسلامی است، بپردازد.

روند انتخاب یک موضوع برای تولید در خانه مستند چگونه است؟ آیا فهرستی از این موضوعات برای خود نوشته‌اید؟

ما از مستندسازان باتجربه که این‌گونه فیلم‌ها را تولید کرده‌اند کمک گرفته‌ایم و از تجربه تمام مستندسازان برای تامین آرشیو و ایده استفاده کرده‌ایم. همچنین از آرشیو صدا و سیما و موسسه رسانه‌ای اوج و مجموعه‌هایی که از ما زودتر تولید این گونه مستندات را شروع کرده‌اند در موضوعات مختلف کمک گرفته‌ایم. مثلا در موضوع جنگ از دوستان گروه حماسه و جنگ تلویزیون کمک گرفتیم. در بحث موضوعات منطقه از اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اسلامی کمک گرفتیم. هر مجموعه با توجه به موضوع و علاقه‌مندی‌اش به نحوی به مجموعه ما کمک کرده است.

مستند مسابقه «فرمانده» یکی از آثار معروف خانه مستند انقلاب اسلامی است که همچون مستند مسابقه «خانه ما» مخاطبان زیادی در تلویزیون داشته است. خود شما این مستند مسابقه را تولید کرده‌اید؟

تهیه «فرمانده» به نام من خورده است ولی طبیعتا حسین افشار به‌عنوان رئیس خانه مستند بیشتر از همه به تولید این مجموعه کمک کرده است. در مجموعه ما خیلی اسم، مطرح نیست. در تصمیم‌های مختلف، نام یکی از اعضا روی تولیدات مختلف گذاشته می‌شود.
اعضای خانه مستند به‌عنوان یک تیم اجرایی که همه‌شان قوی و باتجربه هستند تولیدات را جلو می‌برند و کار همیشه به صورت گروهی انجام می‌شود. مجموعه «خانه ما» هم یکی دیگر از تولیدات این مجموعه است که از شبکه‌های مختلف تاکنون پخش شده و مورد استقبال قرار گرفته است.

تولید قسمت چهارم مستند مسابقه فرمانده یک ماه پیش به پایان رسید و در حال حاضر در مرحله تدوین به سر می‌برد. به احتمال خیلی زیاد این اثر از شبکه سوم سیما پخش می‌شود.

مجموعه «خانه ما» هم چهار سری‌اش تولید شده و دو سری‌اش پخش شده است. تا جایی که مخاطب این مجموعه را پیگیری کند و ما توانایی و ظرفیت به‌روز‌رسانی داشته باشیم و کارمان جذاب باشد، تولید را ادامه می‌دهیم.

مجموعه خانه مستند یکی از مراکزی است که نشان داده است اگر جوان‌های هنرمند و با استعداد، آتش به اختیار باشند می‌توانند موفقیت‌های زیادی را کسب کنند و اثر‌گذار باشند. نظر شما در این‌باره چیست؟

منظور از به کار بردن عبارت آتش به اختیار این نیست که همه باید آتش به اختیار شوند. منظور این است که جاهایی که سیستم جواب نمی‌دهد افسران، نه سربازان آتش به اختیار باشند. اگر همه بخواهند آتش به اختیار شوند که معلوم است سنگ روی سنگ بند نمی‌شود. جاهایی که سیستم جواب نمی‌دهد به نظر من این موضوع صدق می‌کند. موضوعاتی که از سیستم حاکمیت یا دولت آبی گرم نمی‌شود و اتفاقی نمی‌افتد طبیعتا مستند‌ساز باید این اختیار را داشته باشد که بتواند تولید انجام دهد و حرفش را بزند. البته یک ضریب اشتباهی هم می‌شود برای این موضوع در نظر گرفت ولی اگر آمادگی‌اش باشد و به اوضاع منطقه و کشور تسلط داشته باشیم، این ضریب اشتباه را می‌توان به حداقل رساند.

برای اطلاع و استفاده از سایر مطالب ما، به کانال تلگرام خانه مستند بپیوندید: