جزئیات و نحوه داوری فیلم‌های مستند در جشنواره فیلم فجر مشخص شدند

به گزارش سایت خانه مستند و به نقل از خبرگزاری ایلنا، برگزارکنندگان سی و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر تصمیم گرفته‌اند برخلاف سال های گذشته، آثار مستند در کنار فیلم‌های سینمایی و در بخش سودای سیمرغ داوری شوند.

مرتضی رزاق کریمی (قائم مقام مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی)؛ درباره روند اتحاذ این تصمیم و دلایل آن و شکل اجرای آن می‌گوید: این تصمیم توسط یک فرد گرفته نشده است و تصمیمی ناگهانی نیز نبود بلکه بحثی بود که از دو سال پیش مطرح شده و دلیل آن این بود که فیلم‌های مستند اغلب در جشنواره سینما حقیقت نمایش داده می‌شود و دوباره در جشنواره فیلم فجر همان رقابت تکرار می‌شود و این رقابت سود و نفع زیادی برای سینمای مستند نداشت.

وی ادامه داد: سینمای مستند ما در ساله ای اخیر به قدری رشد کرده است که می‌تواند با رویکرد متفاوتی در فجر رقابت کند و هم در سطح ملی و در قواره اکران با آثار سینمایی رقابت کند. از طرف دیگر برخی فیلم‌ها مانند ایستاده در غبار آثاری هستند که بین دو مرز مستند و سینمایی حرکت کردند و آثار مستند دیگری که در سال های اخیر داشتیم؛ می‌توانستند با آثار سینمایی رقابت کنند.

رزاق کریمی ادامه داد: در جلساتی که پاییز سال ۹۵ با حضور نمایندگان سینمایی مستند با دبیر جشنواره و ریاست وقت سازمان سینمایی، حجت‌الله ایوبی، نمایندگان صنوف مستندسازان، نمایندگان گروه هنر و تجربه، مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و فیلمسارانی همچون ارد زند و ارد عطارپور برگزار شد، همین مباحث پیش آمد و قرار شد تصمیم جدیدی گرفته شود تا فرصت بهتری برای دیده شدن فیلم‌های مستند فراهم شود و هم اینکه نقاط ضعف سال‌های گذشته برطرف شود.

وی ادامه داد: در آن جمع‌بندی به راهکاری رسیدیم به شکلی که ۱۱ فیلم انتخاب شوند اما نمایش داده نشوند و دو فیلم مستند بلند از بین ۱۱ فیلم به بخش سودای سیمرغ راه پیدا کنند. البته آن یازده فیلم توسط گروهی از کارشناسان سینمای مستند انتخاب می‌شدند و دو مستندی که به سودای سیمرغ راه پیدا می‌کنند؛ مانند سایر آثار سینمایی در همه بخش‌ها همچون تدوین، کارگردانی، صدابرداری، فیلمبرداری و… داوری شود. این تصمیم برای سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر گرفته شد اما پس از مدتی دبیر جشنواره اعلام کرد بنا به ملاحظاتی تصمیم را منتفی کرده است و در جشنواره سی و پنجم به شکل سال‌های قبل ۱۱ فیلم در بخش جداگانه به نمایش درآمد و داوری شد.

قائم مقام مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی افزود: امسال و در جلساتی که درباره سی و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر مطرح شد؛ دوباره این طرح مطرح شد و به دنبال آن سه نشست برگزار شد.

وی ادامه داد: یک نشست با حضور محمد حیدریان (رئیس سازمان سینمایی) برگزار شد. در این نشست درباره سیاست گذاری سینمای مستند بحث شد. جلسه دوم با حضور ابراهیم داروغه‌زاده (دبیر جشنواره فیلم فجر) و با حضور نمایندگان صنوف فعال در سینمای مستند برگزار شد و جلسه سوم نیز با حضور مدیرعامل مرکز گسترش و سینمای مستند و تجربی و جمعی از مستندسازان و نمایندگان صنف‌های فعال در حوزه سینمای مستند برگزار شد. در طی این سه جلسه من حضور داشتم و تصمیم گرفته شد که امسال روش جدیدی اجرا شود.

رزاق کریمی ادامه داد: تصمیم گرفته شد که به‌جای نمایش ۱۱ فیلم به صورت جداگانه، دو فیلم مستند در بخش سودای سیمرغ مورد داوری قرار بگیرند.

وی در پاسخ به این سوال که شکل داوری در این بخش با توجه به حضور فیلم‌های مستند در کنار آثار سینمایی چگونه خواهد بود و آیا مثلاً آثار مستند در رشته‌هایی مانند بازیگری، کارگردانی و… داوری می‌شوند و شانسی برای کسب جایزه دارند یا خیر؟ گفت: قطعاً در ترکیب هیات داوران، افرادی باید حضور داشته باشند که با سینمای مستند و مولفه‌های آن آشنا باشند. ضمن آن که امروز در دنیا فاصله پررنگی بین سینمای مستند و سینمای داستانی که تا دو دهه پیش وجود داشت؛ دیگر وجود ندارد و بسیار کمرنگ شده است. مثلا ما شاهد هستیم فیلم آتش در دریا ساخته جان فرانکو رزی در جشنواره فیلم برلین خرس طلا را می‌گیرد و امروز رقابت تنگاتنگ و سختی بین فیلم‌های مستند و فیلم‌های داستانی در جشنواره‌های معتبر سینمایی وجود دارد.

وی ادامه داد: مثلاً وقتی در دوره قبل جشنواره فیلم فجر فیلمی مانند ایستاده در غبار جوایز خوبی را کسب می‌کند نشان می‌دهد که فاصله بین سینمای مستند و داستانی بسیار کم شده است.

رزاق کریمی ادامه داد: ما در سینمای مستند در سال های گذشته آثاری داشتیم مانند صفر تا سکو، آوانتاژ، رویاهای دم صبح، آتلان و … که اگر در دو سه سال گذشته در بخش سودای سیمرغ رقابت می‌کردند، می‌توانستند شانس زیادی برای کسب جوایز بیشتر داشته باشند تا این که مانند روش قبل در بخش جداگانه‌ای و فقط برای کسب سه جایزه رقابت کنند.

وی ادامه داد: اگر سینمای مستند المان‌هایی داشته باشد و آن جذابیت‌ها و عناصر دراماتیک را رعایت کند؛ باعث می‌شود تا مخاطب امروز را جذب کند و مخاطب امروز دیگر در موقع تماشای یک فیلم خیلی تفاوتی بین مستند و داستانی قائل نمی‌شود.

رزاق کریمی با اشاره به نقش فیلم سازانی که با تلاش‌های خود این فاصله را کم کرده‌اند، افزود: ما مدیون بزرگان سینما همچون عباس کیارستمی هستیم که این راه را باز کرد زیرا آثار وی حتی فیلم‌های سینمایی ای که ساخت بسیار شبیه مستند بودند.

وی ادامه داد: کم کردن فاصله سینمای داستانی و مستند و رسیدن به مفهوم عام یعنی سینما می‌تواند شرایطی را به وجود بیاورد که این آثار در کنار هم رقابت کنند. البته نمی‌خواهم بگویم که همه آثار مستند توانایی رقابت در بخش اصلی فجر را دارند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا شما معتقدید اگر فیلم‌هایی که نام بردید امسال حضور داشتند می‌توانستند مثلاً‌ در بخش بازیگری و یا تدوین نامزد بشوند؟ گفت: بازیگری قطعاً نه، ولی معتقدم در بخش‌هایی همچون کارگردانی، تدوین، فیلمبرداری، موسیقی، صداگذاری، صدابرداری، می‌توانستند مطرح شوند و در یک سطح وسیع‌تری رقابت ‌کنند. در حالی که در روش قبلی فقط می‌توانستند سه جایزه کسب کنند و سایر ویژگی‌های آثار مستند دیده نمی‌شد.

قائم مقام مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با اشاره به روند انتخاب فیلم‌های مستند برای جشنواره فیلم فجر در سال جاری گفت: فیلم‌های مستند در دو مرحله انتخاب می‌شوند در مرحله اول ۷۰ الی ۸۰ فیلم که شرایط شرکت را دارند برای هیات انتخاب بخش مستند نمایش داده و بازبینی می‌شوند و از بین آنها ۱۱ فیلم انتخاب می‌شوند که اسامی آنها اعلام می‌شود. ۱۱ فیلم انتخاب شده برای هیات انتخاب اصلی جشنواره فیلم فجر نمایش داده می‌شود و از میان این۱۱ فیلم؛ دو فیلم برای شرکت در مسابقه سودای سیمرغ انتخاب خواهند شد.

رزاق‌کریمی ادامه داد: دو فیلمی که به بخش مسابقه اصلی سودای سیمرغ راه پیدا می‌کنند مانند همه آثار سینمایی از امتیازات برابر شامل نمایش در سالن اصلی و برگزاری نشست‌های نقد و بررسی و سایر برنامه‌های دیگر برخوردار خواهند بود.

وی ادامه داد: در مجموع تصمیم امسال برای برگزاری شکل جدید جشنواره؛ فرصت خوبی را برای مخاطب‌سازی و دیده شدن بهتر آثار مستند فراهم می‌کند.