«دیواره های مرز»، یک فیلم جسورانه و موشکافانه درباره تبعات جنگ تحمیلی

دیواره های مرز ساخته فاطمه مرزبان، بی شک یکی از آثار بسیار ارزشمندی است که به تبعات پس از دوران جنگ تحمیلی می پردازد و نشان می دهد اگرچه سالهاست از جنگ ایران و عراق و حمله وحشیانه صدام و ارتش بعث به کشورمان می گذرد، اما آثار و بلایای آن جنگ کماکان باقی است و همچنان قربانی می گیرد.

این مستند موضوع مین های بجا مانده از جنگ را در منطقه کردستان به تصویر کشیده و به سراغ نوجوانان، جوانان و دختران و مردانی می رود که سالها پس از جنگ، در حین تردد در اطراف شهر یا روستای خود یا مناطق مرزی بر اثر برخورد با مین، دست، پا و چشمان خود را از دست داده اند.

در یکی از صحنه های تاثیرگذار و تکان دهنده، نوجوانی تعریف می کند که حین گردش در اطراف شهر با وسیله ای روی زمین مواجه می شود و فکر می کند قطب نما یا یک اسباب بازی است و وقتی آن را بر می دارد و برانداز می کند، ناگهان منفجر شده و دو مچ دست و یک چشمش را از دست می دهد.

افرادی که بر اثر مین های بجامانده از زمان جنگ دچار نقص عضو گردیده و زندگی آنها از این نظر با مشکلات زیادی روبرو شده، یک مشکل اساسی و عجیب دیگر نیز دارند و آن عدم همکاری و مسئولیت پذیری برخی از دستگاه ها برای جبران بخشی از این صدمات و تحت پوشش قرار دادن آنها است!

کارگردان این اثر جسورانه و موشکافانه، ضمن اینکه به نقش جنایتکارانه صدام در این باب می پردازد، به کوتاهی برخی دستگاه های کشور نسبت به جلوگیری یا کاهش این حوادث به شدت تلخ و قصور در پرداخت خسارت و کمک هزینه های درمانی نیز از زبان آسیب دیدگان پرداخته و سیرکاغذ بازی هایی را که گاه به بیش از 20 سال به طول انجامیده به تصویر می کشد.

اگر چه سالها پیش ابراهیم حاتمی کیا در فیلم به نام پدر نیز به موضوع مین های بجا مانده از جنگ پرداخته اما دیواره های مرز، از نظر استنادی و تاثیرگذاری به مراتب موفق تر از آن فیلم عمل کرده و به شکلی عینی و مستند چهره هایی معصوم از دختران و پسران را در منظر دید مخاطب قرار می دهد که مظلومانه بر اثر مین دچار نقص عضو گردیده و زندگی و آرزوهای آنها را تحت الشعاع قرار داده است.

هزینه های سنگین درمانی و از جمله هزینه پروتز و پای مصنوعی که به علت فقدان پوشش توسط برخی دستگاه های مسئول مشکلات مالی زیادی را به آسیب دیدگان تحمیل می کند، مظلومیت مضاعفی را برای این افراد رقم می زند تا جایی که در یک صحنه تکان دهنده می بینیم مردی در یک نجاری در حال ساخت دهها پای چوبی برای آسیب دیدگان و از جمله خود می باشد.

بر اساس آماری که در این مستند به آن اشاره شده، با گذشت چند دهه از جنگ، هنوز بیش از دومیلیون و چهارصدهزار هکتار از اراضی کردستان،کرمانشاه، ایلام، آذربایجان غربی و خوزستان به مین آلوده است و این یعنی خطر بیش از آنچه فکر می کنیم به مردم عادی و بخصوص مردم مناطق و استانهای مرزی نزدیک است.

مستند دیواره های مرز اثری است که هیچ انسان منصفی نمی تواند در برابر آنچه که مطرح کرده و به تصویر کشیده بی تفاوت باشد و در این میان می طلبد که مسئولان مربوطه پاسخگوی مشکلاتی باشند که در این فیلم به صراحت و با شفافیت به آنها پرداخته شده است.

دیواره های مرز همچنین اثبات می کند که هشت سال جنگ تحمیلی همچنان مملو از مضامین و برگ ها و لایه هایی است که می توانند و می باید در قالب مستند به تصویر کشیده شوند.

به قلم: محمد دیندار

جهت اطلاع سریع از آخرین اخبار مستند، به رسانه های اجتماعی خانه مستند بپیوندید: