مستندی خوش ساخت و جذاب درباره حیات وحش دریاچه ارومیه / یادداشتی بر «بوی مادر، بوی دریا»

مستند «بوی مادر، بوی دریا» مستندی کوتاه و خوش ساخت با محوریت موضوع حیات وحش در جزایر دریاچه ارومیه می باشد.

بیش از یک دهه از خشک شدن دریاچه ی بزرگ ارومیه گذشته است. دریاچه ای که از بزرگ ترین و متنوع ترین نقاط زیست بومی ایران می باشد و خشک شدن آن پیامدهای گسترده ای را در برمی گیرد از جمله پیامدهای زیست محیطی و تأثیر آن بر حیات وحش که موضوع این مستند است. خشک شدن دریاچه برای حیات وحش ساکن در جزایر آن، مهلک و فاجعه بار بوده است. خیلی از گونه های گیاهی و جانوری از بین رفته و در خطر انقراض و نابودی هستند.

قرار است در این مستند، شاهد بخشی از این فاجعه در مورد یک گونه ی جانوری یعنی قوچ ها باشیم. داستان فیلم از سوی قوچی جوان روایت می شود که به تازگی در پی مرگ پدرش به رهبری گله رسیده است. اما رهبری قوچ جوان به دلیل حمله ی جانوران ناشناس و درنده که نوع و گونه ی او را تهدید می کنند در معرض تهدید قرار می گیرد. مستند به شکل جذابی از دید یک قوچ بازگو می گردد که دغدغه ی موجودیت و بقای نوع خویش را در سر دارد و در این راه مبارزه می کند. منظر روایی فیلم به خوبی انتخاب شده است و روایت پردازی به دقت صورت گرفته است.

مستند «بوی مادر، بوی دریا» مستندی زیبا از طبیعت منطقه ی دریاچه ی ارومیه است. بزرگ ترین دریاچه ی داخلی جغرافیای ایران و بزرگ ترین دریاچه آب شور خاورمیانه. جزایر متعدد آن، محل زیست گونه های مختلف گیاهی و جانوری است که در طول فیلم شاهد این تنوع زیستی شگفت آور هستیم. امری که اهمیت زیست محیطی دریاچه ی ارومیه را دیگر بار گوشزد می کند.

خشک شدن آب دریاچه از دهه 80 آغاز شده و دریاچه اکنون در خطر خشک شدن کامل قرار گرفته است. سدسازی های بی رویه و احداث بزرگراه بر روی دریاچه و استفاده ی بی رویه ی از منابع آبی آن از عوامل اصلی ایجاد این بحران زیست محیطی است که عواقب و پیامدهای آن بر کل منطقه و حتی استان های مجاور مشاهده می گردد.

بزرگ ترین مخاطره ای که خشک شدن دریاچه در پی خواهد داشت تغییر آب و هوایی منطقه از معتدل به گرمسیری خواهد بود. امری که در مستند نیز به آن پرداخته شده است. بادهای نمکی و خشک شدن و گرمای هوا که باعث تهدید موجودات زنده ی منطقه می گردد. همانطور که در مستند شاهدیم میش های مادر تا سیراب نشدن، توان شیر دادن به بره های خود را ندارند و بره ها از گرسنگی و تشنگی های طولانی رنج می برند و در خطر مرگ و نابودی قرار دارند. همچنین تغییر زیست بوم باعث ورود یک گونه ی جدید درنده به منطقه شده که زندگی و بقای قوچ ها را به خطر انداخته است.

یکی از شاخص های مهم در امر توسعه ی پایدار، توجه و تمرکز بر مسأله ی محیط زیست در کشور است. امری که تا به امروز نه تنها مورد توجه قرار نگرفته که با تصمیمات غیرکارشناسانه و مدیریت غلط به ورطه ی نابودی افتاده است.

آیا زمان آن فرا نرسیده است که همچون قوچ جوان فیلم از خود بپرسیم، ببینیم و بشنویم؟ که اگر چنین زمانی فرا نرسد سرنوشت تراژیک قوچ جوان تکرار مکرر این جغرافیا خواهد بود.

به قلم مریم بهزادپور، کارشناس علوم اجتماعی

جهت اطلاع سریع از آخرین اخبار مستند، به رسانه های اجتماعی خانه مستند بپیوندید: