تلویزیون، بهترین رسانه برای دیده شدن مستند است/ گفت و گو با کارگردان مستند «گرگینگی»

به گزارش سایت خانه مستند و به نقل از خبرگزاری میزان، در همه جای دنیا محل اصلی دیده شدن فیلم‌های سینمایی سالن‌های سینماست. برخی از آن‌ها اکران می‌شوند و برخی دیگر از آثار بصری هستند که از تلویزیون پخش می‌شوند.

فیلم مستند هم از این دست آثار تصویری است که محل عرضه آن، بیشتر تلویزیون است. البته نمی‌خواهم بگویم که مستند‌ها در سالن‌های سینما اکران نمی‌شوند؛ اما این اتفاق بسیار محدود است. در واقع تلویزیون مهم‌ترین رسانه برای دیده شدن فیلم‌های مستند است.

بهترین جا برای دیده شدن مستند هم تلویزیون است، زیرا مستندسازان می‌خواهند با مردم بیشتری ارتباط برقرار کنند و برآن‌ها تاثیر بگذارند. از طرف دیگر، بخش زیادی از مستند‌های تولید شده در جشنواره‌ها دفع می‌شوند و مردم آن‌ها را نمی‌بینند. تلویزیون بهترین و مناسب‌ترین رسانه برای پخش مستندهاست.

اگر جشنواره تلویزیونی مستند همین روند را ادامه دهد و با نگاه بازتری مستند‌ها را بپذیرند، هیچ جایی بهتر از تلویزیون برای نمایش مستند‌ها وجود ندارد، زیرا زمانی که فیلمی در سالن‌های سینما اکران می‌شود، حتی اگر رکوردشکن باشد، بازهم تعداد مخاطبان آن قابل مقایسه با تلویزیون نیست و تلویزیون کاملا برتری دارد.

طبیعی است که یکی از مهم ترین اهداف مستندسازان به خصوص آن‌هایی که فیلم‌های اجتماعی می‌سازند، آگاهی مردم است تا به آن‌ها توضیح دهند که چنین مشکلی در جامعه وجود دارد و نظر مسئولی را به مشکل مورد نظر جلب کنند.

اگر چنین مستند‌هایی در سینما اکران شود، به شدت تعداد مخاطبان را پایین می‌آورد و در نتیجه جامعه آماری که ممکن است از این فیلم تاثیر بگیرند را کاهش می‌دهد. در حالی که اگر همین مستند از تلویزیون پخش شود، اثرگذاری آن بیشتر می‌شود و احتمال این که این معضل حل شود بازهم بیشتر می‌شود.

در مجموع مخاطب اعتماد بیشتری به تلویزیون دارند تا مثلاً فضای مجازی. صرف نظر از هر اختلافی که ممکن است ما با تلویزیون داشته باشیم. وقتی مستندی که در آن مشکلات را مطرح می‌کند پخش شود، ناخودآگاه ذهن ما آن را بیشتر باور می‌کند. حداقل برای فیلم من که معضل زیست محیطی را مطرح می‌کرد، تاثیر پخش شدنش از تلویزیون بسیار بیشتر است.

در هر جشنواره‌ای مهم‌ترین چیزی که منجر به سر و صدا در جامعه می‌شود، تبلیغات رسانه‌ای است. مثلا در جشنواره بین المللی فیلم کن، مهم‌ترین ویژگی که باعث شده تا این حد اسم و رسم دار شود تبلیغات است. جشنواره تلویزیونی مستند هم نیاز به تبلیغات زیادی دارد تا همگان در جریان برگزاری چنین جشنواره‌ای قرار گیرند.

در این جشنواره بخشی بنام رای مردمی وجود دارد اینکه باید از همه مردم رای گیری شود و بهترین‌ها را انتخاب کنند، کار بسیار سختی است. اگر در بخش تبلیغات رسانه‌ای حمایت بیشتری صورت بگیرد، جشنواره تلویزیونی مستند اسم و رسم دارتر می‌شود. البته این اتفاقی است که در مورد هیچ یک از جشنواره‌های ما به غیر از فجر نمی‌افتد.

من این موضوع را زمانی درک کردم که جایزه بهترین فیلم از نگاه مردم را گرفتم. آن موقع بود که احساس کردم اقبال مردمی چقدر جذاب است. وقتی به عنوان فیلمساز می‌بینی که مردم درباره فیلمت صحبت می‌کنند بسیار لذت می‌بریم.

نکته مهم بعدی که باید در اجرای این جشنواره به آن اهمیت داده شود، تداوم و برگزاری به موقع آن است. اگر نمونه‌های جهانی را ببینیم، جشنواره‌ها بخشی از اعتبار خودشان را به مرور زمان و با بیشتر شدن تعداد دوره هایشان به دست می‌آورند. حتی اگر جشنواره‌ای ضعیف هم باشد باید راهش را ادامه دهد، زیرا با برگزاری متداوم است که کم کم قوی می‌شود و با گذشت زمان اعتبار و تجربه پیدا می‌کند.

محسن شاه مرادی کارگردان مستند کوتاه «گرگینگی»